De stichting KNGF Geleidehonden leidt naast blindengeleidehonden ook andere zorghonden op, zoals buddyhonden voor veteranen en ex-politiemensen die lijden aan een posttraumatische stressstoornis (PTSS). Niels is zo’n PTSS-buddyhond en de beschermengel en beste vriend van veteraan John de Roode (57). ‘Laat hem eerst maar even rustig worden voordat je aandacht aan hem geeft’, zegt John als hij de deur opendoet.
Al snel ziet Niels dat het allemaal oké is met de baas en nadat hij zijn knuffel aan de bezoeker heeft aangeboden, gaat hij aan Johns voeten liggen. John werd in 1980 als 22-jarige militair uitgezonden naar Libanon. Na zijn terugkomst ging het langzaam slechter met hem. ‘Iedereen had in de gaten dat er iets met me aan de hand was, behalve ik.’
Nachtmerries
In 2000 ging het helemaal mis. John sloot zich op, ging drinken en had zelfmoordgedachten. Diagnose: posttraumatische stressstoornis als gevolg van zijn ervaringen in Libanon. Na drie maanden opname en twee jaar dagbehandeling leek het beter te gaan. Maar in 2008 ging het opnieuw mis. Weer drie maanden intern, andere medicatie, twee jaar therapie en toen waren de artsen en psychologen uitgepraat. ‘Het heeft wel geholpen’, zegt John, maar er bleven restklachten.’ John hield nachtmerries en bleef gestrest als mensen achter hem liepen of te dichtbij kwamen.
Thuis met de gordijnen dicht voelde hij zich het veiligst, dus hij kwam nauwelijks meer buiten. ‘En toen kwam Niels in mijn leven’, vertelt John met een glimlach. Niels komt overeind als hij zijn naam hoort. Hij inspecteert de baas, doet even leuk naar het bezoek en gaat weer liggen. ‘In 2012 las ik iets over honden die veteranen met PTSS konden helpen. Ik ben gaan bellen en hoorde dat ze net met een proefproject begonnen. Dus ik had enorm veel geluk.’
John werd de eerste van eenentwintig veteranen en oud-politiemensen die inmiddels een PTSS-buddyhond van KNGF hebben. Herman Pestman traint deze honden en doet ook de uitgebreide intakebezoeken: ‘Mensen mogen geen verslavingsproblematiek hebben en moeten goed in staat zijn om voor de hond te zorgen.’ Zo is er nog een hele waslijst waaraan een potentiële baas moet voldoen. Zodra een hond beschikbaar is, wordt een goede match gezocht tussen het type hond en het type baas op de wachtlijst. PTSS-buddyhonden komen uit KNGF-foklijnen voor blindengeleidehonden en zijn dus altijd labradors, golden retrievers, Duitse herders of een kruising van deze rassen.
Vanaf dag één zijn deze pups optimaal verzorgd en gesocialiseerd in gezinnen die worden begeleid door het KNGF. Met ongeveer veertien maanden vertrekken de honden naar het KNGF opleidingscentrum in Amstelveen, waar ze aan hun daadwerkelijke opleiding tot geleidehond beginnen. Als blijkt dat een hond om de een of andere reden toch niet in aanmerking komt voor een carrière als blindengeleidehond, dan wordt gekeken of hij geschikt is voor een andere taak. Bijvoorbeeld als assistentiehond, autismegeleidehond of buddyhond.
Genieten
Herman Pestman: ‘De hond die heel veel contact maakt en voortdurend in de gaten houdt hoe het met je is, zou weleens heel geschikt kunnen zijn voor PTSS buddyhond. Daarnaast moet hij heel stabiel zijn. Als een laadklep van een vrachtauto dichtvalt, kan de baas in paniek raken en hebben we een hond nodig die daar redelijk stoïcijns op reageert. Wij leren hem om veranderingen in de ademhaling of de spierspanning te signaleren en dan zelf het initiatief te nemen om te handelen.’
Niels aan het werk
Mensen met PTSS zijn voortdurend gespannen en op hun hoede. Ze trekken zich terug en komen vaak in een sociaal isolement. ‘s Nachts zijn er de herbelevingen en nachtmerries waarin ze steeds dieper wegzakken. De opleiding van een buddyhond wordt afgestemd op de specifi eke klachten van de toekomstige baas en duurt enkele maanden.
Eenmaal in het nieuwe huis moet er nog wel wat geschaafd worden. John: ‘In het begin maakte Niels me wel vijf keer per nacht wakker als ik onrustig sliep, maar tegenwoordig weet-ie precies wanneer ik écht aan het spoken ben. Als we weggaan en ik hem zijn KNGF-dekje omdoe, dan zie je hem groeien. Zo van: ik ga aan het werk! Hij gaat ertussen staan als mensen te dichtbij dreigen te komen of achter me langs willen lopen. En als het ergens te druk voor me is, trekt Niels me naar buiten.’
‘In het begin wilde ik soms niet weg, maar Niels hield vol. Ik heb er aan moeten wennen dat hij in die situaties de beslissingen neemt, want hij heeft eerder in de gaten dat het slecht met me gaat dan ik. Vergeleken met tweeënhalf jaar geleden is mijn leven honderdtachtig graden gedraaid. Ik ontmoet weer mensen en ik kan weer genieten van kleine dingen. Dankzij Niels ben ik niet meer aan het overleven, maar kan ik weer léven.’
Roeien voor de buddyhonden
Omroep MAX zendt een registratie uit van de spectaculaire Dutch Marines Rowing Challenge, een roeitocht van Rotterdam naar Londen door 140 mariniers en oud-mariniers. Hun doel: geld inzamelen voor onder andere de opleiding van PTSS-buddyhonden. Voor de documentaire werd een aantal mariniers met een bijzonder verhaal gevolgd. Zie ook www.geleidehonden.nl
