Loslopend wild in Frankrijk

Hoe ontkomen edelherten aan hun grootste vijand? Hoe stilt de bruine beer zijn honger na een lange winterslaap? De nieuwe tweedelige BBC-serie Wild France laat het verborgen dierenleven in ons favoriete vakantieland zien

De meesten van ons kennen Frankrijk vooral als vakantieland. Een land met mooie steden, schitterende natuur en lekker eten. Wild France voegt echt iets toe aan dit beeld door het verborgen dierenleven in de bossen en bergen van Frankrijk te laten zien. In een land waar mensen en dieren vaak dicht bij elkaar leven, kan het niet anders dan dat dieren beschermd moeten worden.

Het leuke van Wild France is dat het de positieve relatie tussen mens en natuur ook belicht. We zien tal van dierenliefhebbers en -beschermers op een hartverwarmende manier aan het werk.

Slimme tactieken van dieren

Tegelijk zien we hoe dieren zichzelf hebben leren beschermen tegen de aanwezigheid van mensen die minder met hen ophebben, zoals jagers. In de bossen van Fontainebleau volgt de camera twee schitterende edelherten. In de loop van tienduizenden jaren hebben edelherten geleerd hoe ze aan hun grootste vijanden – de wolven – konden ontsnappen, maar tegenwoordig zijn er in deze bossen geen wolven meer. Wel wordt hier al eeuwen door mensen op edelherten gejaagd.

Voor de herten is het de kunst om aan de meutes jachthonden te ontkomen die de jachtpartijen begeleiden. En hier blijkt hun aloude ontsnappingstactiek ook te werken. Zowel wolven als honden speuren met hun neus en kunnen uren later nog ruiken waar een hert heeft gelopen. Voor een hert is het dus zaak om zijn geur te verdoezelen en de twee edelherten die worden gevolgd weten precies hoe ze dat moeten doen.

Zodra het geblaf van de jachthonden dichterbij komt, spoeden ze zich naar het dichtstbijzijnde water en verstoppen zich tussen het riet. Tot hun nek in het water, de machtige geweien gecamoufleerd door het riet, wachten ze doodstil tot het gevaar geweken is. Dat is al snel, want hun geur verspreidt zich door het water waardoor de honden het spoor bijster raken en vertrekken.

Importberen

Wild France opent met een bruine beer die in de Pyreneeën net uit zijn winterslaap is ontwaakt en verschrikkelijke honger heeft. De geur van een dood schaap dat tien kilometer verderop ligt, bereikt zijn gretige neusgaten en hij gaat op weg naar de maaltijd. Onderweg tilt hij stenen op om de sappige wormen die eronder liggen te snacken; hij stopt om een paar wilde appeltjes te verschalken en even later zijn hongerige snuit in een eiwitrijke mierenhoop te steken.

Om het gekriebel kwijt te raken plonst hij zijn kop in de rivier en zie! Een forel! Ook lekker! Enfin, het duurt even voordat hij het kadaver bereikt, maar het was de moeite waard. En voordat u nu nooit meer durft te kamperen in die regio: er lopen maar zo’n dertig beren in de Pyreneeën rond, dus de kans dat u er een tegen het lijf loopt is bijzonder klein. Ze zijn trouwens afstammelingen van beren die in 2006 uit Slovenië werden geïmporteerd, nadat de laatste Franse beer in 2004 was doodgeschoten door een boer.

Dankzij de wet

In de Alpen laat een steenarend zijn schrille kreten horen. Hij nestelt hoog, waar geen mensen meer wonen, op 1600 meter, aan de rand van de coniferenbossen. Nog hoger ligt zijn jachtgebied, waar hij op alpenmarmotten jaagt. Dit gebied lijkt nog het meest op de toendra’s van het noorden, terwijl de ongelofelijk grappige alpenmarmotten in hun gedrag en verschijning juist doen denken aan de stokstaartjes van de Kalahari-woestijn.

In Nationaal Park Mercantour, in Zuidoost-Frankrijk zijn we getuige van de eerste blik op de buitenwereld van twee wolvenjongen. De commentaarstem zegt: ‘Ze zullen net als hun moeder nooit begrijpen dat kuddes schapen verboden zijn, dat kinderen bang voor hen zijn en dat sommige mensen hen helemaal niet in Frankrijk willen. Maar ze hebben de wet aan hun kant.’ Dat laatste geldt voor veel dieren die we de revue zien passeren.

Zonder bescherming zouden ze hier al lang niet meer zijn: het dassenvrouwtje in de Elzas dat helemaal hyper is omdat ze een mannetje zoekt om mee te paren; de velduil die haar nest op de grond bouwde en weggemaaid zou worden als een natuurbeschermer de boer niet had gewaarschuwd; de otter die sinds 1972 beschermd wordt en met zijn lenige lijf als een danser door het water walst; de vale gieren in de Cevennen die zich door de thermiek als vliegers laten optillen …

Als kers op de taart bezoekt Wild France ook nog het wonderschone Scandola natuurreservaat op Corsica. Een Unesco Wereld Erfgoed waar de visarend tussen de rode rotsen zweeft en waar we onder water een blik mogen werpen op de tandbaars. Die wordt als meisje geboren en verandert na haar tiende verjaardag in een mannetje … Wild France is een feest, soms van herkenning, maar nog vaker van verwondering.