Lees hier de meningen van verschillende mensen over De eeuw van Gisèle.
A.G. Brom-van Loosbroek
De eeuw van Gisèle beschrijft het levensverhaal vn de kunstenares Gisèle van Waterschoot van der Gracht en in samenhang daarmee de geschiedenis van de kunstgroep Castrum Peregrini.
Gisèle was van aristocratische, katholieke komaf. Ze heeft gewoond in Oostenrijk, Nederland, VS en Griekenland. Als kunstenares heeft ze geen geweldige indruk gemaakt. Haar kennismaking met Wolfgang Frommel heeft grote invloed op haar leven gehad. De door hen opgerichte Castrum Peregrini was voor haar zeer belangrijk, maar ze heeft er nooit echt deel van uit mogen maken. Ze was goed voor de huisvesting en de financiering, maar mocht verder -als vrouw- niet bij bijeenkomsten aanwezig zijn. De pedofiele activiteiten van Frommel moeten haar bekend geweest zijn, maar Gisèle was een meesteres in het wegkijken.Ze heeft haar eigen werkelijkheid gecreeërd en alles wat haar onwelgevallig was heeft ze genegeerd of verdraaid.
Al met al een uiterst boeiende biografie, die prettig leest. Het enige minpuntje voor mij was de te uitvoerige aandacht voor Frommel.
C. J. A. Gruythuysen
Ik begin mijn recensie met een slotzin aan het eind van het boek: Gisele wist voor zichzelf de werkelijkheid mooier te maken dan hij was. Deze eigenschap heeft zij haar hele leven (1912-2013) vol kunnen houden. Zij boetseerde haar eigen levensverhaal!
Gisele wordt geboren in Den Haag in een vroom rooms-katholiek gezin met een adellijke Oostenrijkse moeder en een Nederlandse vader. Zij heeft drie oudere broers. Familiebanden spelen in haar hele leven een belangrijke rol.Als 3-jarige verhuist het gezin naar Amerika voor vaders werk. De broers gaan naar kostscholen en Jany (zoals haar naam in Amerika is) wordt verzorgd door een kindermeisje dat mee verhuisd is.
In 1921 komt zij terug in Europa en gaat Gisele met haar ouders naar Oostenrijk. Haar oma is kort geleden overleden en het gezin blijft daar, later alleen met haar moeder wonen ze in het familie kasteel. Hier is de voertaal Duits. Gisele gaat niet naar school en heeft veelvuldig contact met familielid Erwin, een 20 jaar oudere neef. Hij brengt haar de eerste beginselen van de tekenkunst bij. Als zij weer teruggaan naar Amerika moet Gisele naar kostschool, waar zij heel eenzaam is, maar overleeft door bovengenoemde eigenschap! Haar broer Walter overlijdt door een ongeluk met een jachtgeweer. Het geloof biedt de familie troost.
In 1928 gaan ze terug naar het kasteel in Oostenrijk, waar de banden met neef Erwin worden opgepakt en nu verder gaan dan de tekenkunst!!!!! Als dit ontdekt wordt, wordt Gisele naar Parijs gestuurd voor een opleiding aan de kunstacademie. Hier komt zij in een hele andere wereld terecht en voelt zich als een vis in het water en geniet van het vrije en frivole leven. Na de Parijse wilde jaren voegt zij zich bij haar ouders in Limburg en is zoekende wat zij met haar leven aan moet. Een toevallige ontmoeting met Joep Nicolas en zijn gezin brengt haar op de kunst van gebrandschilderde ramen, wat in haar leven een regelmatige bron van inkomsten oplevert. Van haar mentor wordt Joep ook haar minnaar en er volgen meerdere relaties met getrouwde mannen in haar leven. Door hem ontmoet zij alllerlei andere kunstenaars en via via komt zij in contact met Wolfgang Frommel. Deze dichter weet Gisele te imponeren en haar hele leven lang blijft hij in haar nabijheid. Als zij in Amsterdam een pand betrekt aan de Herengracht trekt hij met al zijn volgelingen bij haar in : jonge mannen die door Wolfgang ingewijd worden in het leven.
In de oorlog staat Gisele haar mannetje en werkt zij als een paard om de hele club te onderhouden.
Na de oorlog wordt Castrum Peregrini door Wolfgang opgericht in het pand op de Herengracht : een mannenvriendengroep, uitgeverij en uitgeven van tijdschriften. Gisele heeft een sterke behoefte erbij te horen, maar het is een vrouwonvriendelijke club waarvan zij de hoofdsponsor is. Met een van de leden, Buri, krijgt zij een liefdesrelatie, maar het wordt niets omdat Wolfgang er op tegen is.
In 1952 ontmoet Gisele Arnold d”Ailly, de burgemeester van Amsterdam, die als een blok voor haar valt. Hij is getrouwd en gaat uiteindelijk voor Gisele scheiden. Zij trouwen en hij betrekt ook het pand aan de Herengracht, maar zijn jaloezie maakt het niet gemakkelijk voor Gisele. Als zij samen reizen gaat het goed en ze ontdekken een paradijs op een Grieks eiland Paros.
Na 15 gelukkige jaren samen overlijdt Arnold aan lymfeklierkanker en is Gisele weer alleen. Haar geloof en de kunst geven haar moed en kracht om door te gaan. In de jaren tachtig wordt Gisele door allerlei erfenissen schatrijk, ze ontdekt dat geld een bindmiddel is en zij koopt vriendschappen , huizen en sponsort allerlei behoeftigen in haar omgeving.
Er is ook een film gemaakt over haar leven en dat bleek een goede reclame voor haar werk. Toch is zij als kunstenares nooit heel bekend geworden.
Ik vond het een intrigerend boek over een dame met een zeer turbulent leven vol tegenstellingen.
Wat ik minder vond, maar onontkoombaar in een biografie is de hoeveelheid personen en namen. De foto’s waren een plezierige bijkomstigheid bij het lezen.
M. Kremer
Nooit kan een biografie een compleet beeld geven van een persoon. Net als een autobiografie dat ook niet doet. Waar een autobiografie alleen een beeld geeft van de kanten die de persoon wil laten zien, kan een biografie ook geen volledig beeld geven. Het is immers vaak gissen naar wat een persoon daadwerkelijk gedacht of gedreven heeft.Met die gedachte in het achterhoofd lees ik (auto)biografieën. Zo ook deze.
Ik denk niet dat Gisèle blij geweest zou zijn met deze biografie. Er komt een beeld van haar naar voren als een vrouw die zich liet ondersneeuwen door de mannen van Castrum Peregrini, de beroemde/beruchte woongemeenschap op de Herengracht rond Wolfgang Frommel. Het was in haar huis. Wat wist zij van de (pedo)seksuele praktijken die zich daar afspeelden? Volgens de schrijfster keek ze daar van weg. Het boek gaat uitgebreid in op Castrum Peregrini en Frommel als spiritueel leider. In dat deel komt Gisèle te weinig als persoon naar voren. Waarschijnlijk omdat daar ook niet veel over te vinden is, maar dat trekt de biografie over haar als persoon wel uit balans. Dat haar, in die tijd, losbandige leven conflicteert met haar religieuze overtuiging, het Rooms-katholicisme, komt goed naar voren. In het boek komt telkens naar voren dat Gisèle het liefste een beeld van haar leven naar believen aanpaste. Duidelijk is dat dit boek niet strookt met dat beeld. Ik hield een gevoel van medelijden met haar over aan dit boek.
Grappig is dat er in deze periode ook een boek verschenen is over een andere vrouwelijke kunstenaar waarbij dart ook zo was; Fritzi Harmsen van Beek. Ook bekender geworden door haar persoonlijke leven dan door haar kunst. Ook verbonden aan een mythe rond een gebouw; Jagtlust. Ik denk ook niet dat zij blij geweest zou zijn met de verschenen biografie. Ondanks dat er een andere visie op de periode Jagtlust gegeven wordt. Aan het eind van haar leven trok zij zich steeds meer terug en meed ze de publiciteit. In dit boek krijgt de, vaak zeer originele kunst die zij maakte, meer plek dan Gisèles kunst in haar biografie.
Miekes recensie
Ook Mieke van der Weij heeft voor de NCRV-gids het boek De eeuw van Gisèle gerecenseerd. Lees hier of haar mening overeenkomt met de meningen van bovenstaande lezers.
