Lees hier de meningen van verschillende mensen over het boek De kinderwet van Ian McEwan. Lijkt het u leuk om zelf een recensie te schrijven? U kunt zich opgeven via Miekes Leesclub.
Marian Offenberger
Een vrouwelijke rechter als Judas bestempeld De zestiende roman van Ian McEwan die in het Nederlands is vertaald, zal waarschijnlijk weer een groot succes worden. Dat kan ook eigenlijk niet anders bij een schrijver die ‘the most biggest English novelist’ genoemd wordt. McEwan blinkt ook in deze roman uit in het zo mooi beschrijven van morele dilemma’s die je stemmen tot nadenken. Aan de ene kant wil je graag verder lezen. Aan de andere kant is het juist goed de tijd te nemen voor dit bijzondere boek, te genieten van de prachtige zinnen en die op je te laten inwerken.
Hoofdpersoon in De Kinderwet is Fiona May, rechter voor familierecht. Zij geloofde van zichzelf dat ze redelijkheid in uitzichtloze situaties bracht en zij vond het een vooruitgang van de beschaving om de noden van het kind wettelijk boven die van de ouders te stellen. Dit staat ook in de Kinderwet, zoals die in 1989 is aangenomen in Groot-Brittannië (motto voorin de roman).
Fiona is zestig jaar, getrouwd met Jack, die hoogleraar oude geschiedenis is en kinderloos. Bijzonder dat juist zij veel rechtszaken krijgt waarbij kinderen in het geding zijn. Haar persoonlijk leven blijkt ondergeschikt aan haar werk; Jack houdt nog van haar maar wil ook graag een seksleven en omdat zij zo wordt opgeslokt door haar werk, komt het daar niet van. Na een ruzie verlaat Jack haar voor een jongere vrouw. Fiona voelt zich aan de kant gezet, is er boos over maar wordt eigenlijk teveel door haar werk in beslag genomen. Ze moet namelijk een oordeel vellen in een rechtszaak van een ziekenhuis dat een bloedtransfusie wil geven aan een minderjarige, bijna achttienjarige jongen, Adam Henry.
Zijn ouders en hij willen dit niet uit geloofsovertuiging, ze zijn Jehova’s getuigen. Adam heeft leukemie en dringend een bloedtransfusie nodig. De rechtsgang wordt duidelijk beschreven met oog voor detail. Als lezer krijg je een inkijkje in de gang van zaken. Om een compleet beeld te krijgen over Adam bezoekt Fiona hem in het ziekenhuis en dit bezoek blijkt de sleutelscène van de roman. Fiona probeert inzicht te krijgen in wie Adam is en wat hij wil. Briljante rechters nemen de tijd, dat doet zij ook. Pianospelen is haar hobby en Adam heeft sinds vier weken een oefenviool. Adam speelt een Ierse compositie van ‘Down by the Sally Gardens’ en zij zingt dit gedicht van Yeats.
Hoofdstuk drie eindigt met het uitspreken van haar oordeel. Daarna komen er nog twee hoofdstukken die allebei teruggrijpen naar dit derde hoofdstuk. Dat heeft Ian McEwan mooi vervlochten. Je slaat het boek met een zucht dicht! Ian McEwan heeft deze roman gebaseerd op een waargebeurd verhaal dat hij hoorde van een vriend, die rechter is. Hij werd getriggerd door wat hij noemde ‘de macht van een geloof’. Het boek is opgedragen aan Ray Dolan, een Ierse vriend van McEwan die neuro scientist is. Daarom speelt de poëzie van Yeats een belangrijke rol in dit boek.
De kinderwet , originele titel: The Children Act, is een echte aanrader om te lezen: – het verhaal (zowel het werk van rechter Fiona May als haar -gebrek aan- privéleven) boeit van de eerste tot de laatste pagina. – de taal die Ian McEwan gebruikt is prachtig, bv. ‘Achterin oktober. De klokken werden teruggezet, waarmee een uitgeput jaar aan zijn slotetappe begon. De stilstand tussen Jack en haar was net zo verstikkend als voorheen’ (pag. 172). – deze roman stemt je tot nadenken, hoe je zelf zou handelen, als je het tenminste af en toe opzij kan leggen en het niet in één ruk uitleest. – je krijgt zin om alle titels van Ian McEwan te (her)lezen!
E. Zwanenburg
Hoe ingewikkeld is het om rechter te zijn? Hoe wijs en verstandig moet je daarvoor zijn. Ian McEwan heeft een fascinerend boek over deze kwestie geschreven. De hoofdpersoon is de 59-jarige rechter Fiona Maye, ‘onder mederechters werd Fiona Maye geroemd, zelfs in haar afwezigheid, om haar heldere bijna ironische, bijna warme proza en om de bondigheid waarmee ze een geschil uiteenzette (…) Goddelijke distantie …. Duivels inzicht, en nog altijd mooi.” (p. 18-19).
Als een personage zo wordt voorgesteld in het begin van een boek, kan het niet anders of er komt in de loop van het verhaal een deukje in het beeld. En dat gebeurt uiteraard, zij het op een andere manier dan verwacht. Fiona en haar man Jack zijn op een dieptepunt in hun relatie, als kinderloos echtpaar, voelden ze elkaar goed aan, hadden een prettige en begripvolle relatie, maar Jack mist de hartstocht van weleer en vraagt om een open huwelijk. En dat kan Fiona niet verdragen. Haar functioneren als rechter wordt niet door haar persoonlijke problemen beïnvloedt, vindt ze, maar de lezer weet wel beter.
De moeilijkste kwestie waar ze voor komt te staan betreft een doodzieke leukemiepatiënt, die bloedtransfusie weigert vanwege zijn geloof, hij is een Jehova’s getuige net als zijn ouders. Aangezien hij nog net geen 18 is, kan het ziekenhuis zijn wens, en die van zijn ouders negeren. De kwestie wordt aan de rechter voorgelegd op grond van artikel 1 van de Kinderwet uit 1989 ‘Als een rechter oordeelt over enig vraagstuk inzake …. een opgroeiend kind …. dan zal deze rechter het welzijn van het kind vooropstellen.’
Wat is in deze zaak wijsheid? Ze bezoekt de jongen om zekerheid te krijgen over zijn beweegredenen, zijn die oprecht of is hij gebrainwasht binnen de Jehova’s gemeenschap? Haar bezoek brengt veel in beroering, zowel bij haarzelf als bij de jongen. Kan zij de distantie die een rechter betaamt wel handhaven? Ian McEwan is met recht een van de meest gelauwerde eigentijdse Engelse auteurs. Hij zet de lezer aan het denken, zonder opdringerig te zijn. Deze raakt zeer betrokken bij Fiona’s rechtspraktijk, hoort met haar de getuigen en deskundigen aan en trekt, evenals zij, een conclusie.
McEwan is een meester in grijstinten, zwart-wit denken past niet in zijn repertoire, en hij weet dat prachtig te verwoorden. (over Fiona) ‘Vanmorgen, toen ze wakker werd met links van haar een koud deel van het bed – een vorm van amputatie – voelde ze de eerste gebruikelijke verlatingspijn. Ze dacht aan Jack op zijn best en verlangde naar hem, naar de harige bottige hardheid van zijn schenen waarlangs ze, nog half in slaap, bij de eerste aanval van de wekker altijd de zachte onderkant van haar voet liet glijden, waarna ze op zijn uitgestrekte arm rolde en soezend onder de warmte van het dekbed met haar gezicht tegen zijn borst op de tweede oproep van de wekker wachtte.’ (p. 63) Een geweldig boek dat het waard is gelezen en herlezen te worden.
H. Koster
Ian McEwan staat bekend als een schrijver die zijn hoofdpersonen voor morele keuzes laat staan. In Kinderwet is dat zeker ook het geval. Het feit dat dit boek zich afspeelt in een juridisch milieu waar ethische overwegingen een grote rol spelen versterkt dit. De alom gerespecteerde rechter Fiona Maye bereidt zich op een zondagavond in juni voor op een nieuwe week. Op dat moment overvalt haar, eveneens zestigjarige, echtgenoot haar met onacceptabel voorstel. De woordenwisseling die ontstaat wordt onderbroken door een telefoontje van de rechtbank. Fiona moet een zaak gaan behandelen waarin zij een uitspraak moet doen in een ingewikkelde kwestie van levensbelang.
Een zieke, maar nog niet juridisch volwassen, jonge man heeft een bloedtransfusie nodig. Zijn ouders en hij zelf weigeren dat vanuit hun geloofsovertuiging: het zijn Jehova’s getuigen. Het ziekenhuis hoopt op een gerechtelijk bevel waarmee het tegen de wensen van ouders en kind in kunnen gaan. De lezer volgt Fiona in deze turbulente tijden. Als familierechter heeft ze met uiteenlopende zaken te maken, nare vechtscheidingen, processen die diep ingrijpen in het leven van mensen. Zij houdt angstvallig haar huwelijkscrisis verborgen en probeert zich op haar zaken te concentreren. De auteur houdt het perspectief bij Fiona. Hiermee krijgt de lezer inzicht in zowel het emotionele leven van de hoofdpersoon als in de juridische wereld.
Kwesties als het jurysysteem en de invloed van sociale media hierop passerende revue. Voor Fiona zijn de relatieproblemen met haar man des te pijnlijker, omdat het haar werk is daarover bij anderen een oordeel uit te spreken. Hoe objectief is haar oordeel over haar eigen situatie? Wat zij in ieder geval probeert te vermijden is het object van medelijden van haar vakgenoten te zijn. Schaamte, schande en imago spelen een belangrijke rol. Via flashbacks komen we meer over haar jeugd en haar huwelijksleven te weten. Ondertussen raakt zij dieper in de zaak rond de bloedtransfusie betrokken dan zij heeft kunnen voorzien.
Ian McEwan heeft een boek geschreven dat spannend wordt doordat je als lezer over de schouder van Fiona meekijkt. Je ziet voor welke dilemma’s zij komt te staan, welke overwegingen zij maakt en hoe rechtspraak tot stand komt. Hoewel er soms wel veel aandacht voor de vele afzonderlijke rechtszaken, heeft McEwan een meeslepende en lezenswaardige roman geschreven. De mooie stijl en de bijzondere uitspraken die je aan het denken zetten, maken dat je het boek maar moeilijk weg kunt leggen.
Y. Geertsma-Brandsma
Het is een beetje apart onderwerp. Sommige stukken zijn wel een beetje saai. Wel staan er herkenbare gebeurtenissen en gedachten in over Fiona haar scheiding. Toch heb ik het wel met plezier gelezen. Ook heb ik van het boek geleerd hoe het in de rechterlijke macht toegaat. Hoewel het in Engeland speelt komt zoiets ook wel in Nederland voor. Rechter zijn is niet eenvoudig.
Wel zielig dat dat de patient later toch dood gaat. Als ik het boek in de boekhandel had zien liggen, had ik het echter niet gekocht. De opbouw van het boek is goed, veel informatie wat soms een beetje te veel is maar aan de andere kant wel een goed beeld geeft van het leven van Fiona. Ook de personen die een rol spelen in het boek komen redelijk goed uit de verf. Verder weet ik er niet over te vertellen.
