Lees hier de recensies van verschillende mensen van het boek De stamhouder van Alexander Münninghoff. Lijkt het u leuk om zelf ook een recensie te schrijven? U kunt zich opgeven via Miekes Leesclub.
J. Nederveen
Het boek bevat de complexe kroniek van drie generaties Münninghoff: zoon (ik-figuur), vader (Frans) en grootvader (de Oude Heer). De zeer vermogende Oude Heer, grootgrondbezitter in Letland komt net voor het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog met zijn Duits-Russische vrouw, een gravin, en zijn vier kinderen terug naar Nederland. Tijdens de oorlog onderhoudt de Oude Heer persoonlijke en zakelijke relaties met zowel de geallieerden als de nazi’s.
Frans groeide op in Letland, waar hij veel vrijheid en rijkdom kende, maar werd door de Oude Heer op een Nederlands internaat geplaatst. Hij tierde daar niet en deed geen enkele moeite om zijn diploma te halen. Frans kreeg een hekel aan alles wat Nederlands was. Hij ging bij de Waffen-SS en vocht aan het oostfront. Tijdens de oorlog trouwde hij met Wera Lemcke, dochter van een Duits-Baltische ingenieur en een moeder van Russische adel. In 1944 wordt tijdens bombardementen op Posen/ Polen de ik-figuur geboren. De Oude Heer haalt de baby met zijn moeder naar zijn villa in Voorburg.
Als vader Frans na de oorlog ongeschonden terugkeert, wil hij niets meer van zijn vrouw en kind weten. Omdat hij voor een vreemde natie heeft gevochten, komt hij in de gevangenis terecht, maar de Oude Heer zorgt dankzij zijn rijkdom en goede connecties dat hij weer snel op vrije voeten komt. Als de Oude Heer voor Frans het voogdijschap over de ik-figuur (de stamhouder) regelt, vlucht moeder Wera met haar zoon, dan zeven jaar, naar haar moeder in Duitsland. De grootvader laat de ik-figuur vervolgens ontvoeren en terugbrengen naar Nederland. Achttien jaar lang ziet de ik-figuur zijn moeder niet. Hij groeit op bij zijn vader en diens tweede vrouw. Hij ontbeert aandacht en liefde, maar daarmee is nog lang niet alles verteld.
Het is niet te geloven wat er allemaal in dit boek gebeurt. Als doodgewone lezer val je van de ene verbazing in de andere. Dat dit allemaal kan gebeuren in een familie! Verbijsterend! Het familieverhaal is zo lichtvoetig, mooi en meeslepend geschreven dat je van zelf door blijft lezen. Vol ongeloof lees je over alle gebeurtenissen, verwikkelingen, over (soms hilarische) situaties, over de tragische, ongewone en ontroerende geschiedenis van de familie van de schrijver. Kortom een schitterend boek! Omdat het boek zowel geografisch als familietechnisch best ingewikkeld in elkaar steekt, zou het plezierig zijn geweest als er een stamboom en een kaartje zou zijn toegevoegd. Misschien een idee voor een eventuele herdruk?
G. Cazemier
Dit boek gaat over drie generaties. De schrijver, zijn vader en grootvader spelen in het verhaal de hoofdrol. Het beschrijft een familie geschiedenis maar de wereld geschiedenis , zoals de crisisjaren, opkomst van Hitler Duitsland en de Tweede Wereld oorlog spelen een grote rol tijdens de loop van het verhaal. Zelfs contacten met de Kennedy’s komen nog in het verhaal voor. De hele familie passeert de revue maar de groot vader de vader en de schrijver zijn de hoofdpersonen.
De groot vader is een geslaagde en vermogende Nederlandse zakenman en woont met zijn familie in Letland. De familie verkeert daar in de hoogste kringen en grootvader speelt zijdelings ook een rol in de politiek. Door de afspraken tussen Hitler en Rusland moet de familie aan het begin van de 2e Wereldoorlog naar Nederland vluchten met achterlating van alle bezittingen. In Nederland heeft de Oude Heer, zoals de grootvader genoemd wordt, zowel contacten met de Nazi’s als het verzet en zelfs de spionagediensten. Aan voedsel is er tijdens de Oorlogswinter bij de familie in ieder geval geen gebrek.
De zoon wordt deels in Nederland opgevoed maar verzet zich tegen de vader en krijgt sympathie voor de Nazi’s. Uiteindelijk stapt hij zelfs in de SS o.a. om tegen de communisten te vechten. Aan het eind van de oorlog vlucht zijn vrouw met zijn zoon , de schrijver, voor de oprukkende Russische troepen naar Nederland. Het huwelijk loopt o.a. door alles wat de vader heeft meegemaakt op de klippen. De zoon Frans komt door zijn oorlogsverleden in de gevangenis en voor de rechter maar door allerlei factoren komt hij uiteindelijk vrij. Hij leeft een ongeregeld leven waarbij hij zich blijft afzetten tegen zijn de Oude Heer.
Wera de moeder van de schrijver moet uiteindelijk gedwongen Nederland verlaten. Haar zoon ontvoert ze maar hij wordt mede door een actie van de Oude Heer weer naar Nederland terug gehaald waar hij bij zijn vader , die inmiddels hertrouwd is, verder opgroeit. Pas na jaren ontstaan er weer contacten met moeder.
De stijl is plezierig leesbaar. De schrijver gooit er regelmatig termen of woorden door die in de familie gebezigd worden. Soms Russisch maar ook regelmatig Duits. Het boek leest plezierig al is de schrijver soms wel behoorlijk de details aan het schrijven. Alles wordt erbij gehaald om het verhaal toe te lichten. Die details vervelen echter nooit. De journalistieke achtergrond van de schrijver verklaart misschien voor een deel deze detaillistische benadering. Het lijkt wel of hij soms bang is om maar ook iets te vergeten. Het boek leest vlot en is regelmatig ook humoristisch.
Het boek is zeer de moeite van het lezen waard want je kunt je amper voorstellen dat het beschrevene allemaal in een familie gebeurt. Daarnaast lees je het leven van iemand die eigenlijk bijna zijn hele leven de “verkeerde” keuze maakt. Verkeerde keuze door de kant van de Duitsers te kiezen maar ook bij in zijn loopbaan binnen de handel en het bedrijfsleven. Iemand die als doel heeft rijk worden, rijker worden dan “de Oude Heer” maar dat dus totaal mislukt. Ook is het interessant om te lezen hoe ook een kind, de schrijver dus de stamhouder, opgroeit deze chaotische wereld.
De laatste jaren zijn er meer boeken verschenen meer familiegeschiedenissen. Sommigen heb ik gelezen maar dit boek is toch weer door het verhaal anders dan andere. Hij deed mij het meest denken aan het boek Horizon City van Jaap Scholten over de Twentse textielbaronnen, die echter deels andere thema’s behandeld maar ook over een familiegeschiedenis gaat en het maken van goede en foute keuzes. Beide families hoorden tot de hoger klasse in de tijd dat het speelt en in beide families hebben we te maken met familieleden die keuzes maken. Ik vind het boek zeker een aanrader. Zeker gezien het onderwerp en de tijd waarin het speelt. Ook gezien het familie verhaal dat beschreven wordt. De schrijver weet te boeien en je hebt de neiging om door te willen lezen.
J. Koch
Het boek De stamhouder beschrijft de familiegeschiedenis van de auteur Alexander Munninghoff. Grootvader is een internationale, welvarende zakenman die zijn fortuin heeft verdiend in Letland. De vader zet zich tegen zijn Nederlandse oorsprong af, gaat onder de wapenen bij de waffen-SS en strijdt mee aan het Oostfront. Na thuiskomst kan hij zich maar moeilijk conformeren aan het na-oorlogse leven en gunt zijn zoon Alexander (geboren tijdens de oorlog in Duitsland) geen blik waardig. Het boek omschrijft de consequenties die de tweede wereldoorlog heeft op het gewone leven. Ondanks alle tragiek, is de aangrijpende familiegeschiedenis is mooi en luchtig geschreven. Het boek bestaat niet alleen uit autobiografische anekdotes, maar ook de tijdsgeest wordt mooi en levendig geschetst. Hierdoor kan je je helemaal inleven in het leven van Alexander en zijn voorgaande generaties. Het boek is een echte aanrader voor geïnteresseerden in geschiedenis!
