Grand Hotel Europa van Ilja Leonard Pfeijffer

Een theatraal en lyrisch boek over de Europese identiteit, nostalgie en het einde van een tijdperk.

Lees hier de meningen van verschillende mensen over het boek Grand Hotel Europa.

M. de Vries-de Jong

De nieuwste roman van Ilja Pfeijffer speelt zich gedeeltelijk af in Grand Hotel Europa. De hoofdpersoon die ook Ilja Pfeiffer heet verblijft daar om een roman te schrijven over het stuklopen van zijn liefdesrelatie met de bloedmooie Clio. De grap die de auteur uithaalt is dat we het boek dat hij wil schrijven inmiddels in handen hebben en nu lezen.

Dat dit vervallen hotel symbool staat voor het culturele, politieke en economische verval van Europa is duidelijk. Europa is een oud en moe continent. Onze rol op het wereldtoneel is uitgespeeld, zelfs de VS neemt ons niet meer serieus. Is dat erg? Ach, culturen, machten komen en gaan, het is niet anders. Vergane glorie is ook van toepassing op dit hotel. Een mooi voorbeeld. De nieuwe eigenaar, de Chinees meneer Wang, vervangt de eeuwenoude kristallen kroonluchter door een exemplaar met ledlampjes die van kleur kunnen veranderen, knipperen en zelfs in discostand kunnen staan. We gooien ons verleden in de uitverkoop, zegt de auteur. De toon is gezet. Ironie is het meest voorkomende stijlmiddel. Over een cruiseschip zegt Pfeijffer ‘het had zo’n vierduizend man pure koopkracht aan boord. Toch hadden die voor hun ticket minder betaald dan de verschoppelingen uit het zuiden voor een plek op hun gammele bootjes’. Dit brengt ons op de verhaallijn die gaat over de immigratie van Afrikanen. Het wordt concreet gemaakt in het vluchtverhaal van Abdul, de piccolo van het hotel. We moeten de immigratie kanaliseren en beseffen dat het vergrijsde Europa vluchtelingen hard nodig heeft, aldus Pfeijffer. Een derde verhaallijn beschrijft uitgebreid de waanzin van het massa- toerisme. Af en toe behoorlijk confronterend voor de lezer. Ben ik zelf zo’n toerist die zich reiziger noemt, blij wordt van pittoreske armoede, neerkijkt op toeristen die als makke schapen achter een juffrouw met een vlaggetje aan lopen? We maken steden en verre culturen kapot, denk aan Venetië, Amsterdam, Giethoorn. Toerisme is een vlucht voor verwende Europeanen.

De auteur speelt feilloos in op wat zijn lezers van hem verwachten. Je zou als kritiek kunnen geven dat zijn onderwerpen modieus zijn. Is dat erg? Welnee! Hij laat vele actuele zaken langs komen, zelfs de Me-Too problematiek komt ter sprake. Gelukkig is de toon licht. De stijl is prachtig, barok, met lange meanderende zinnen, soms zelfs vijftien of meer regels. Grammaticaal perfect en bovendien nog steeds leesbaar. Dit boek doet wat goede literatuur behoort te doen, namelijk de lezers laten nadenken, hen een spiegel voorhouden, en alle argumenten die ze verzinnen om hun gedrag goed te praten keihard doorprikken. Pijnlijk en confronterend, een heftige leeservaring waar ik van genoten heb.

J. van Noord

Ilja reist naar een andere wereld in Grand Hotel Europa, daar vertelt hij zijn liefdegeschiedenis met Clio. Hij ontmoet daar ook Abdul, de piccolo die gevlucht is uit zijn land en bij elke ontmoeting een stukje van zijn geschiedenis vertelt. Dit alles in prachtige beelden en mooie zinnen.
Verder zet hij ons aan het denken over dit nieuwe Europa, waar massatoerisme en migratie niet meer weg te denken is en wat dat voor gevolgen heeft. Dit alles met veel oog voor literatuur en kunst vertelt is het een boek waar je van kan genieten, maar ook over kan filosoferen.

Miekes recensie

Ook Mieke van der Weij heeft voor de NCRV-gids het boek Grand Hotel Europa van Ilja Leonard Pfeijffer gerecenseerd. Lees hier of haar mening overeenkomt met de meningen van bovenstaande lezers.