De ondergrondse spoorweg van Colson Whitehead

'De ondergrondse spoorweg' vertelt het verhaal van de slavin Cora die vlucht van een plantage voor een beter leven. Verschillende recensenten hebben dit boek gerecenseerd. Lees hier hun mening.

Lees hier de meningen van verschillende mensen over het boek De ondergrondse spoorweg van Colson Whitehead. Lijkt het u leuk om zelf ook een recensie te schrijven? U kunt u opgeven via Miekes Leesclub.

H. Hoitema

Dit boek gaat over een slaaf, Cora die de wrede plantage-eigenaar ontvlucht samen met een vriend. Natuurlijk worden ze gezocht en gevonden, waarbij haar vriend de dood vindt, maar zij 2 keer gered wordt door de ondergrondse spoorlijn.

Het was een boeiend en aangrijpend boek. Ik dacht dat ik al heel veel wist over de vreselijke slavernij, maar door dit boek kwam ik erachter dat er werkelijk een ondergrondse spoorlijn bestond. Ik dacht dat de titel te maken had met alle schuilplaatsen waar de slaven werden opgevangen.

Wat me naast de wreedheden schokte was, dat de mensen na dat ze dachten dat ze vrij waren, toch nog misbruikt werden voor medische experimenten.

M. Schepens

Ouidah, een stad in de regio Benin was het belangrijkste commerciële centrum en de op een na belangrijkste stad van het koninkrijk Dohamey in de regio Benin. Van hieruit werd de trans-Atlantische slavenhandel georganiseerd en tussen de zeventiende en negentiende eeuw stond Ouidah bekend als de opstapplaats voor slaven in de regio West-Afrika (Slavenkust). De inwoners van Dahomey, de Dohameyanen waren niet erg geliefd onder de buurvolkeren wegens het voortdurend oorlog voeren voor het roven van mensen voor slavernij.

Ook Ajarry, de grootmoeder van Cora was het slachtoffer van zo’n rooftocht van de Dohameyanen. Het eerste hoofdstuk van dit boek vertelt op welke gruwelijke wijze de reis naar Amerika verloopt voor Ajarry en de andere gevangenen. Weggesleurd van huis en haard, gescheiden van familie en onzeker over de toekomst worden ze te pas en te onpas vernederd door de bemanning en iedereen die met hen te maken krijgt.

Door deze eerste en indrukwekkende kennismaking met Ajarry wordt meteen benadrukt dat slaven niet als mensen maar uitsluitend als handelswaar gezien werden en ook daarom zodanig behandeld werden. ‘Een jonge dekhengst uit een sterke stam deed klanten watertanden. Een slavenmeisje dat achter elkaar kleintjes waren was een goudmijn, een investering die loonde. Als je een ding was -een kar, een paard of een slaaf- bepaalde je waarde je mogelijkheden.’

Ajarry komt tenslotte in Georgia terecht. Ze krijgt vijf kinderen waaronder Mabel, de moeder van de hoofdpersoon Cora. Cora is nog maar een kind wanneer haar moeder vlucht en haar alleen achterlaat op de plantage van de Randalls. Ze wordt door Caesar, een andere slaaf, twee keer gevraagd om te vluchten naar het Noorden waar het leven beter zou zijn voor hen. De eerste keer weigert ze. Ze hoort de stem van haar grootmoeder, maar drie weken later hoort ze de stem van haar moeder die al jaren geleden is gevlucht en haar zegt een kans te wagen. Cora heeft moeten gissen wat er van haar moeder terecht is gekomen omdat ze niets meer van haar gehoord heeft. Daarover blijft ook de lezer lange tijd in het ongewisse.

Cora en Caesar vluchten en worden ingehaald door Lovey die helaas al snel achter moet blijven. Caesar is bekend met De ondergrondse spoorweg en al snel blijkt het meer dan een spoorweg onder de grond te zijn het is een manier om te vluchten door middel van een netwerk van onderduikadressen. Het gaat zeker niet van een leien dakje en soms lijkt het van kwaad tot erger te gaan, maar Cora blijft doorzetten!

De manier van schrijven is bijna nonchalant te noemen, alsof alle verschrikkelijke dingen die gebeuren er helemaal niet toe doen. Maar er is een ondertoon van respect voelbaar voor Cora en haar lotgenoten. Alle personages worden zo duidelijk neergezet dat je er akelig van wordt tijdens het lezen. Je ziet het voor je ogen gebeuren.

Er wordt zoveel vreselijks beschreven alsof dat de lezer duidelijk moet maken dat diegenen die al deze verschrikkelijke dingen deden, de slaven echt niet als menselijke wezens zagen, maar als dingen die er uitsluitend waren voor hun eigen gemak en hun vermaak. Zoals ook in een passage uit het boek waarin de auteur ons mee laat kijken naar een groep deftige mensen die zich laten vermaken. Na drie dagen van martelingen worden slaven levend geroosterd:
‘Zijn kreten van pijn werden de getuigen bespaard, aangezien zijn mannelijkheid al op de eerste dag was afgesneden en in zijn mond gepropt, die daarop was dichtgenaaid.’

Bovenstaande is huiveringwekkend, maar dat kan je er door de rustgevende schrijfwijze niet van weerhouden om verder te lezen in dit boek. Een tegenstelling, zo lijkt het. Maar deze beschrijving is hier passend.

Een verhaal om niet te vergeten, zeker in de tegenwoordige tijd waarin het soms van belang schijnt te zijn welke huidskleur men heeft. De ondergrondse spoorweg heb ik graag gelezen.

A. Honing

De ondergrondse spoorweg van Colson Whitehead, het boek wordt overal gepromoot en is een ontzettende hype. Vaak vallen boeken dan toch tegen, ze kunnen de hype niet waarmaken. Maar dit boek absoluut wel. Het is een prachtig, indrukwekkend en heftig verhaal over het leven van slavin Cora. De gruwelijkheden van de slavernij worden erg gedetailleerd omschreven. Afschuwelijk om te lezen wat mensen elkaar aan kunnen doen onder het mom van superioriteit.

Ik zat compleet in het verhaal, durfde af en toe niet verder te lezen omdat ik bang was voor wat komen ging. Zou Cora het redden of wordt ze uiteindelijk toch nog opgepakt? Ook het principe van de ondergrondse spoorweg (al wordt het hier als daadwerkelijke spoorweg beschreven, wat het in werkelijkheid niet was) wordt duidelijk uitgelegd. Respect voor de vele mannen en vrouwen die hun nek uitstaken en het soms met de dood moesten bekopen om anderen hun vrijheid terug te geven.

De schrijfstijl is erg prettig, het is op een erg aansprekende manier geschreven. Cora en de andere personages gingen voor mij leven, ze kregen een gezicht en ik leefde met ze mee.
Laat je dus niet afschrikken door de hype, dit boek is de hype meer dan waard. Een absolute aanrader wat mij betreft!

E. Melchers

Na het zien van het interessante interview met Colson Whitehead in het televisieprogramma Buitenhof was ik zeer blij verrast De ondergrondse spoorweg voor Miekes Leesclub te mogen recenseren. In dit aangrijpende boek ontvlucht de slavin Cora de katoenplantage van haar wrede eigenaar en probeert via de ondergrondse spoorweg het vrije noorden te bereiken. Het leven op de plantage is een hel, maar haar reis naar de vrijheid is minstens zo gruwelijk en gevaarlijk. Telkens duikt dezelfde slavenjager op om haar terug te brengen naar de plantage waar ze kan rekenen op martelingen en daarna de dood. Toch is Cora na elke bittere tegenslag opnieuw in staat een poging te doen zichzelf in veiligheid te brengen. Ze geeft niet op en blijft vechten voor haar vrijheid.

Het onderwerp _ vlucht van en jacht op slaven _ is natuurlijk niet nieuw, maar het is geweldig dat er nog regelmatig bijzondere boeken en films over verschijnen, waardoor deze verschrikkelijke episode in de geschiedenis van de mensheid niet kan worden vergeten en er nog steeds van kan worden geleerd. In De ondergrondse spoorweg wordt zeer realistisch beschreven hoe vreselijk wreed mensen tegen elkaar kunnen zijn, hoe onmenselijk racisme is, maar ook dat mensen allemaal dezelfde gevoelens hebben en snakken naar een vrij en vreedzaam bestaan. Bovendien laat Colson Whitehead zijn lezers duidelijk zien dat er gelukkig altijd weer mensen bereid zijn te helpen, ook al lopen zij daarbij zelf groot gevaar en moeten ze hun goedheid vaak met de dood bekopen.

De ondergrondse spoorweg is een boek dat me nog lang zal bijblijven, niet alleen omdat de schrijver me heeft weten te boeien van de eerste tot de laatste bladzijde, maar ook doordat ik telkens weer parallellen zie met situaties in de huidige wereld waarin we helaas nog steeds heel veel discriminatie, racisme, vluchtelingen en wreedheid tegenkomen. Met aan de andere kant van dit spectrum: onbaatzuchtige hulp, veerkracht, innerlijke kracht en toch altijd weer hoop op een betere toekomst.

Ten slotte mag niet onvermeld blijven dat De ondergrondse spoorweg prachtig is geschreven en ook uitstekend vertaald. Kortom, een boek dat iedereen zou moeten lezen. Als dat gebeurt, kan alleen een betere wereld het gevolg zijn.