De Weense sigarenboer van Robert Seethaler

Franz is in opleiding bij sigarenverkoper Otto Trsnyek in Wenen. Sigmund Freud is een vaste klant. Het is 1937, de Anschluss hangt in de lucht. Verschillende mensen hebben dit boek gerecenseerd. Benieuwd naar hun mening? U leest het hier!

Lees hier de meningen van verschillende mensen over het boek De Weense sigarenboer van Robert Seethaler. Lijkt het u leuk om zelf ook een recensie te schrijven? U kunt u opgeven via Miekes Leesclub.

A. G. Brom-van Loosbroek

Dit boek gaat over een jongen, die van het platteland vertrekten gaat wonen en werken in het Wenen van 1937.

Daar wordt hij langzaam volwassen, wordt voor de eerste keer verliefd en krijgt te maken met fascisten en jodenhaat. Hij ontwikkelt een vriendschap met Sigmund Freud, met wie hij lange gesprekken voert.

Het boek leest heel prettig, en is in rustige, kalme stijl geschreven.

M. J. Brussen-Kanters

“Op een zondag in de late zomer van 1937 trok er over Salzkammergut een ongewoon hevig onweer, dat het tot dan toe tamelijk saaie voortkabbelende leven van Franz Huchel even onverwacht als ingrijpend zou veranderen.”

Dat is de heel toepasselijke openingszin van de coming of age roman waarin we lezen over de gebeurtenissen in het leven van Franz ten tijde van het opkomend nazisme in Oostenrijk. Het onweer is het eerste voorval in dit boek waar er voor Franz niets meer hetzelfde blijft. Nieuw was voor mij om te lezen wat er in Oostenrijk gebeurt in de aanloop naar de Tweede Wereldoorlog. De historische gebeurtenissen hebben veel invloed op het leven van alle Oostenrijkers, ook op het leven van Franz. 

Bijzonder vind ik het om in dit verhaal ook de bekende psychiater Sigmund Freud tegen te komen. De verhalen over de invloed van het nazisme voor de joden, krijgen door het vertrek van Freud een gezicht. Er is veel aandacht voor alle gevoelens en gedachten van Franz, maar soms lijkt er in dit boek weinig te gebeuren.

Dat wordt versterkt door de schrijfstijl: lange zinnen, met veel bijzinnen. Soms is het zoeken wat er in zo’n lange zin eigenlijk echt gebeurt. Het is wel even doorbijten, maar dan maken de laatste bladzijden veel goed: Het eind van het boek vond ik heel verrassend en mooi. Hoewel dat raar klinkt bij zo’n verdrietige afloop.

C. J. A Koning-Gruijthuijsen

Het verhaal gaat over Franz Huchel, een 17- jarige plattelandsjongen, die door zijn moeder naar Wenen gestuurd wordt. De reden is dat haar minnaar/geldschieter verdrinkt en zij haar zoon een beter leven gunt dan op het platteland mogelijk is.

In Wenen woont Otto, een sigarenboer en oude vriend van zijn moeder en daar gaat Franz heen. Daar aangekomen en nauwelijks bijgekomen van zijn indruk van de grote stad, wordt hij door Otto meteen aan het werk gezet en moet kranten lezen en van alles leren over sigaren. Franz laat het allemaal over zich heen komen en het bevalt hem wel. Er ontstaat een soort nieuwsgierigheid naar de  “wereld” in de geur van de sigaren! Een klant in de winkel is Freud en Franz is erg onder de indruk van deze man en raakt met hem bevriend. Hij zit vol vragen over het leven en krijgt advies van Freud om er op uit te gaan en het leven te gaan ontdekken. Al snel wordt hij verliefd op Anezka, maar dat blijkt een hopeloze liefde.

Elke week stuurt hij zijn moeder ansichtkaarten van bijzondere Weense plaatsen en hij krijgt ook post terug met allerlei wijze lessen. Het zijn woelige tijden in Oostenrijk en het politieke klimaat veranderd. Het leven voor de Joden wordt moeilijk gemaakt. De winkel wordt beklad en Otto, de oude sigarenboer, wordt afgevoerd wegens het bezit van foute lectuur. Franz wil hem beschermen door de schuld op zich te nemen, maar dat mag niet baten. Hij is nu verantwoordelijk voor de sigarenwinkel en neemt die taak serieus op.

Op advies van Freud schrijft hij zijn dromen op en plakt deze op de etalageruit. Dat trekt de aandacht. Hij gaat op zoek naar Otto en is daar zeer vasthoudend in, maar moet dat met een afranseling bekopen. Hij hoort van de postbode dat Freud met zijn familie het land gaat verlaten en brengt hem als afscheid 3 bijzondere sigaren, waarvan ze er samen een oproken. Dat is voor Franz zijn eerste ervaring als sigarenroker! Dan komt het bericht van het overlijden van Otto en nu is Franz de sigarenboer. Hij onderneemt wat protestacties, die hem uiteindelijk duur komen te staan.

Wat mij opviel in dit boek is de beschrijving van de personen: het zijn echte levende mensen geworden en vooral de ontwikkeling van Franz van een simpele plattelandsjongen naar een zeer krachtige en wijze persoonlijkheid. Een zeer aangrijpend en goed geschreven verhaal. Van deze schrijver wil ik zeker meer lezen en ik ga dit boek ook voordragen in mijn leesclub.

M. Kremer

Wat een heerlijk boek was dit! Een juweeltje. Prachtig geschreven waardoor het je helemaal meesleurde in de tijd. Het is zo’n boek dat je langzaam wilt lezen en waarbij je jezelf dus af en toe moet dwingen om het weg te leggen.

Franz groeit op bij zijn moeder in een dorpje aan een Oostenrijks meer. Zijn moeder is de maïtresse van de rijke man uit het dorp. Zij komen hierdoor niets tekort, en Franz hoeft niet te werken. Wanneer op een dag hun weldoener in het meer verdrinkt komt er een einde aan het goede leventje van Franz. Omdat zijn moeder wel door heeft dat het met Franz en fysiek werk niks wordt, stuurt zij hem met de trein naar Wenen waar ze de sigarenverkoper Otto Trsnjek kent. Franz mag bij deze sigarenverkoper, die zijn been kwijtgeraakt is in de ‘Grote oorlog’, aan het werk en komt te wonen achter in de winkel. Dan begint voor Franz een ander totaal ander leven.

Het is het Wenen van 1937. In het boek wordt het veranderende Wenen en het volwassen worden van Franz mooi en levendig beschreven. Je ziet Franz op zijn krukje in de winkel zijn dagelijkse kranten lezen, je ziet hem door Wenen lopen op zoek naar zijn (halfbeantwoorde) liefde.

Een van de vaste klanten van de sigarenwinkel is Freud. Franz is zeer geïnteresseerd en weet contact met hem te leggen. Er ontstaat een band tussen de twee. Freud voorziet Franz van raad over de relatie met een Boheems meisje.

Wat ik ook mooi gevonden vond was dat Franz na het verdwijnen van Otto zijn dromen iedere dag op een papiertje schrijft en op de winkelruit plakt. Het is geen “groot” boek in de zin dat veel personen een rol hebben. De band tussen Franz en deze personen, zijn moeder, Otto, Freud en Anezka, het Boheemse meisje wordt niet uitvoerig maar meer subtiel uitgewerkt.

Seethaler weet de dialogen zo op te schrijven en sfeerbeelden neer te zetten dat je werkelijk in 1937 zit. Je krijgt als lezer ook veel ruimte krijgt om je eigen beeld te vormen. Temeer daar je weet hoe de geschiedenis is gelopen. Ik vond het een prachtig boek en ga zeker nog andere boeken van Seethaler lezen.

Miekes recensie

Ook Mieke van der Weij heeft voor de NCRV-gids het boek De Weense sigarenboer van Robert Seethaler gerecenseerd. Lees hier of haar mening overeenkomt met de meningen van bovenstaande lezers.