Op het plein voor het Centraal Station in Amsterdam staat een dame met op haar borst een groot bord van karton. ‘Neem Jezus in je hart voor het te laat is’, staat er met stift op geschreven. Met luide stem roept ze de gehaaste voorbijgangers toe: “Open jezelf voor Jezus en breng je zonde bij hem!” Passanten kijken niet op of om en lopen door. Ook ik heb haast; ik ben onderweg naar een interview met Connie Palmen over – toeval of niet – de zonde van de vrouw. In het Boekenweekessay beschrijft Palmen de levens van vier succesvolle vrouwen: icoon Marilyn Monroe en de schrijfsters Jane Bowles, Patricia Highsmith en Marguerite Duras.
Vier totaal verschillende vrouwen. Wat is de link tussen hen?
“Voor mij is het heel opvallend dat deze vrouwen hun vader niet of nauwelijks hebben gekend. In de psychoanalyse staat de afwezige vader voor de afwezigheid van de wet. Hij is degene die jou de grenzen aangeeft, de moraal en het geweten. Deze vaderloze vrouwen overtreden alle geboden en verboden die er maar zijn.”
U begint uw essay met de eerste zondige vrouw, Eva. Is zij de moeder van alle kwaad?
(Lachend) “Ja, je moet wat, ik moest toch ergens beginnen!”
Is het niet pijnlijk om juist als vrouw een verband te leggen met de erfzonde?
“Dat vind ik juist leuk, dat de eerste vrouw onmiddellijk de wet overtreedt. Dat het juist niet de man is die het gebod van de vader met voeten treedt, maar een vrouw. Ik ben trots op Eva en heb wel een zwak voor haar. Anders waren we nu nog steeds die domme wezens die rondhuppelden in het paradijs. De schaamte ontstaat bij Eva, maar ook de verbeelding. Pas op het moment dat je onderscheid kunt maken tussen goed en kwaad, begint de verbeelding. Als ik nu toch kwaad doe, welke straf krijg ik dan? Dankzij Eva zijn wij wezens met verbeelding.”
Dus we moeten Eva dankbaar zijn?
“Zeker, Eva was een rebel en Adam sukkelde er maar een beetje achteraan.”
Paspoort Connie Palmen
GEBOREN: 25 november 1955, Sint Odiliënberg
OPLEIDING: Cum laude afgestudeerd in de Nederlandse taal- en letterkunde en in de filosofie aan de Universiteit van Amsterdam
CARRIÈRE: Palmen kreeg een Gouden Ezelsoor voor haar debuut De wetten. Het boek werd vertaald in 24 landen en verkozen tot ‘European Novel of the Year 1992’. Ook met De vriendschap won Palmen diverse prijzen, waaronder de AKO-literatuurprijs. In Logboek van een onbarmhartig jaar beschrijft ze de rouw om het verlies van haar geliefde; politicus en minister van Staat, Hans van Mierlo. In 2016 won Palmen de Libris Literatuur Prijs voor haar roman Jij zegt het.
Het hele interview leest u in de NCRV-gids van week 12. Bent u geen abonnee maar wilt u niets meer uit de gids missen? U kunt hier abonnee worden.
Het Boekenweekessay De zonde van de vrouw is tijdens de Boekenweek (van 25 maart tot en met 2 april) voor € 3,50 verkrijgbaar in de boekwinkel.
Tekst: Carmen Fernald, beeld: Martje van der Heijden (KRO-NCRV), Annaleen Louwes.
