Wist je al veel van de geschiedenis?
“Ik dacht dat ik veel wist… Toch bleek ik weinig te weten van de eerste honderden jaren waarin de Romeinen hier huishielden. Die geschiedenis hangt aan elkaar van bloederigheden en machtsmisbruik. Ik verbaasde me over de overeenkomsten van deze coronatijd met de pestperiode in de veertiende eeuw: mensen moesten binnenblijven, markten werden gesloten, nagenoeg dezelfde quarantainemaatregelen. Het verschil is dat ze destijds een zondebok zochten. Omdat de pest amper voorkwam in Joodse wijken, ging het verhaal dat de Joden mensen ‘beheksten’. De verklaring lag in de Joodse reinheidswetten; ze waren gewoonweg hygiënischer. Een genocide bleek onafwendbaar. Om herhaling van gruwelijkheden te voorkomen is het belangrijk om deze verhalen te blijven vertellen en de gevaren te zien van uitsluiting van groepen mensen.”
Zie je meer parallellen met de huidige tijd?
“Ja, polarisatie is van alle tijden. We zijn blijkbaar niet in staat om tot overeenstemming te komen. Jagers en verzamelaars leefden in vrede naast elkaar, maar sinds we ons boerderijen en land toe-eigenden, kwamen we tegenover elkaar te staan. De industriële revolutie maakte de kloof tussen arm en rijk nóg groter. En ook al is het nu in Nederland minder bloederig en lijkt het beschaafder, we leren niets van de geschiedenis. De mens scoort niet hoog op de morele ladder; we lijken altijd uit op persoonlijk gewin.”
Blijf jij snel in het verleden hangen?
“Vroeger bladerde ik uren door mijn oma’s fotoboeken. ‘Zit je weer in het verleden te wroeten, jongen?’ vroeg ze dan. Dat gebeurt nu minder. Ook omdat ik, met drie kinderen, geen tijd heb om in het verleden te blijven steken; de toekomst dartelt continu om me heen! Ik ben geen man van spijt. Natuurlijk vraag ik mezelf midden in de nacht weleens af: wat was er gebeurd als ik dát had gedaan? Maar omdat ik altijd mijn hart heb gevolgd, ben ik tevreden over mijn keuzes. Soms leken ze irrationeel, zoals in de liefde, maar later klopten ze toch. Ik ben ervan overtuigd dat alle beslissingen die je neemt, goed of slecht, leiden tot wat er nu is. Dat zie je mooi terug in de serie: het gaat over gewone mensen die op belangrijke momenten in de geschiedenis voor hun eigen menselijke keuzes staan. Eén andere keuze en de geschiedenis had er anders uitgezien.”
Het hele interview leest u in de NCRV-gids van week 5. Bent u geen abonnee, maar wilt u niets meer uit de gids missen? U kunt hier abonnee worden.
Tekst: Kim Hopmans
