De moeder van Adelheid Roosen overleed twee jaar geleden aan de ziekte van Alzheimer. De moeder van Hugo Borst is er nog. Zij woont in een verpleeghuis. Hij schrijft er wekelijks over, Adelheid geeft lezingen voor mantelzorgers. “Adelheid en ik hebben zo’n beetje hetzelfde idee over wat ouderen met dementie nodig hebben,” zegt Hugo Borst. “Heel kort samengevat is dat meer aandacht.”
Waarom is dat zo belangrijk?
Hugo: “Zowel in het tehuis van mijn moeder als in De Leeuwenhoek zie ik mensen die zitten te knikkebollen. Te dutten. Wat mij betreft mogen ze in hun laatste jaren nog groots en meeslepend leven. Het is onderzocht: als je mensen met dementie goed vermaakt en aandacht geeft, is de kwaliteit van leven beter.”
Groots en meeslepend, wat betekent dat bij iemand met dementie?
Hugo: “Mijn moeder is niet meer in staat om een goede zin te fabriceren, maar ze doet wel een poging. Ik vind
dat je daarnaar moet luisteren en het niet mag afdoen als gebrabbel. Dus geef ik haar de illusie dat ik haar begrijp. Elk mens wil gehoord worden. Zij praat en ik knik, zo doen we dat. En aanraken, dat doe ik ook veel. Mijn moeders brabbeltaal is de opmaat naar innig contact. Dát vind ik nou groots en meeslepend leven. Of neem Ad, bij mijn moeder in de groep. Hij houdt van de Stones, maar wordt de hele dag geconfronteerd met Nederlandstalige muziek. Dus leg ik mijn telefoon voor hem neer en zet de Stones op. Kleine moeite, groots en meeslepend voor Ad.”
Wat betekent het voor mantelzorgers als iemand alzheimer krijgt?
Adelheid: “De façade of de maskerade die wij als mens allemaal hebben en waar wij onze identiteit aan ontlenen, valt weg als je dement wordt. Veel mantelzorgers worstelen daarmee. Die zien een leegte en blijven strijden tegen de dementie.”
Hugo: “Die strijd gaan we de komende tien jaar zeker nog niet winnen, want er is vooralsnog geen medicijn. Dus kun je het als mantelzorger maar beter aanvaarden.”
Adelheid: “Als je de helderheid van geest hebt om te denken: ‘Wat valt hier nog te winnen? Wat is dit voor een nieuw landschap? Laat ik dat maar eens verkennen!’ dan kan dat veel brengen. Ik heb de ziekte van mijn moeder als een grote rijkdom ervaren. We bouwden samen kastelen op het strand, de vloed kwam en als twee kinderen verbaasden we ons over het water dat alles wegspoelde. Dat gaf zoveel verbinding. Mijn moeder wilde nooit aangeraakt worden, maar toen ze dement was ineens wel. Ik heb van dat intieme contact genoten.”
Hugo: “Adelheid kan dat heel goed, zien en meegaan in wat iemand nodig heeft. Zonder enige gêne. In De Leeuwenhoek was een mevrouw al heel ver was in haar dementieproces. Zij wilde terug naar de baarmoeder. Wat deed Adelheid, die ging met haar in bad. Het was heel mooi om deze mevrouw te zien ontspannen. Ze voelde zich, denk ik, alsof ze in het vruchtwater zwom. Groots en meeslepend.”
Het hele interview leest u in de NCRV-gids van week 15. Bent u geen abonnee maar wilt u niets meer uit de gids missen? U kunt hier abonnee worden.
In De Leeuwenhoek is vanaf donderdag 19 april te zien op NPO 2.
Tekst: Deborah Ligtenberg
