Het briefje bij de deurbel verwijst me naar een vijftig meter verderop gelegen cafeetje, waar Ilja Gort en vriendin Caroline ijverig op hun laptop tikken. Omdat het er wat te rumoerig is voor het interview, verkassen we na tien minuten naar het beeldschone pandje waar de componist/schrijver/ programmamaker/wijnboer sinds enige tijd zijn Nederlandse onderkomen heeft.
Binnen in het typisch Amsterdamse pandje overheerst de Provence in zachtgeel, lavendelblauw en oud hout. Opnieuw heeft Ilja Gort hier het beste van twee werelden samengesmeed, zoals hij dat in een bredere context ook doet. Telkens wisselt hij een paar weken in zijn eeuwenoude Franse wijnchateau af met een verblijf van een paar weken in Amsterdam.
Wat is het beste van die twee werelden?
‘We zitten in Frankrijk op de top van een heuvel, uitkijkend over de Dordogne. Allemaal natuur en een kenmerkende Franse rust, want Fransen zijn heel rustig van aard. Op het platteland zeker. Ze zijn wel levendig en druk, maar ze zijn gesteld op lekker. Ach, ze willen eigenlijk alleen maar lekker eten. Daar kan ik heerlijk schrijven. En ertegenover staat de dynamiek en het inspirerende van Amsterdam; kunst, cultuur … Je krijgt meteen een miljoen ideeën als je deze stad binnenkomt. Dat is een goeie verdeling.’
Deze week presenteert Ilja Gort een vierde serie van Gort à la carte, waarin hij ons meeneemt tot achter de coulissen van het Franse voedsel. Gort houdt van puur en heeft eigenlijk meer belangstelling voor goede producten dan voor de gerechten die ermee gemaakt worden: ‘Zodra een kok gaat lopen klootviolen vind ik het eigenlijk zonde’, zegt hij. Gort kiest zelf de onderwerpen van de afleveringen uit. Dit seizoen staan slakken, varken, ratatouille, geitenkaas, bouillabaisse en kip op het menu van Gort à la carte.
Wie in voorgaande afleveringen goed oplette, zal het vast gemerkt hebben: waar de wijnboer annex kasteelheer de oestertjes achter elkaar naar binnen laat glijden in de aflevering over het kostelijke schelpdiertje, is hij opmerkelijk zuinig met een hapje vlees in de aflevering over entrecote.
Ik heb de indruk dat u vegetariër bent.
‘Klopt, al dertig jaar. Ik eet bij voorkeur geen vlees.’
En dan lees ik in de persinformatie over dit seizoen: Gort kauwt op varkensoren en gaat zelfs de beruchte andouillette (worst van varkenspens, red.) niet uit de weg. Hoe leuk was dat?
‘Die andouillette was wel een uitdaging. Het is slachtafval en het stinkt enorm. We hebben twee ‘takes’ gedaan. Het kon ook maar twee keer, want toen kon ik niet meer. En de worst trouwens ook niet, want die had ik van me af gesmeten. Het was aan de oever van de Loire en in de ene ‘take’ val ik in het water. In de andere val ik van mijn stoel en begin ik te braken. Een van die twee wordt gebruikt.’
In Frankrijk wonen en geen vlees eten … Hoe doe je dat?
‘Voor mij is het makkelijk. Mij gaat het om de wijn. Als de wijn lekker is maakt het eten me niet zoveel uit. Ik kies uit de kaart iets wat ik redelijk te hachelen vind, een salade of zoiets.’
Zijn er nog onverwachte dingen gebeurd tijdens de laatste culinaire reis voor Gort á la carte?
‘Ik geloof dat we gingen opnemen voor de aflevering ‘chevre’, geitenkaas. Een deel van de uitzending was opgenomen op een mooie dag. Dan loop ik in een hemdje met korte mouwen. Dat moest dus ook bij de volgende opname voor dezelfde uitzending. Alleen was het die dag berekoud. Ik er weer heen, in mijn open autootje … Ik liep te klappertanden van de kou op die markt. En dan moet je toch nog een beetje leuk in die camera kijken en doen of alles geweldig is.’
‘Deel drie namen we om acht uur ‘s ochtends op, op een andere plek, ook weer steenkoud. Caroline zei: je moet je goed aankleden anders word je ziek. Ik heb een wollen panty van haar aangetrokken, beenwarmers erover, poolondergoed … En dan zo dat het er toch nog een beetje zomers uitziet. Het gilet kon er nog nét overheen. Maar eenmaal op de markt brak de zon door en werd het heerlijk weer. Iedereen liep lekker in een T-shirt en ik had al die zooi aan. Ik liep daar te zweten, ongelofelijk!’
Televisiemaken is lijden.
‘Neeee! Ik vind televisiemaken héérlijk! Soms is het even lijden ja. Maar dat heb ik er graag voor over.’
Als u een cijfer tussen 1 en 10 mag geven voor deze fase in uw leven?
‘Een 11 zou ik zeggen.’
Beter dan het ooit was?
‘Dat niet, de rest krijgt ook een 11.’
Het leven is één groot feest?
‘Eigenlijk wel. Met af en toe een dipje, maar dat is heel tijdelijk. De jaren zeventig, toen ik als drummer in al die bandjes zat, waren één groot feest. Daarna ging ik platen produceren. Dat was lastiger, maar ook fantastisch leuk. En raar. Misschien was dat dan een 10. Je stapt een wereld in waar je geen zak van begrijpt en die moet je leren begrijpen. Het opbouwen van dat kasteel is natuurlijk ook fantastisch. En nu is het ook weer heel leuk, met romans schrijven en programma’s maken.’
Ilja Gort componeerde in de jaren tachtig en negentig zeer succesvolle (reclame)jingles. Twintig jaar geleden kocht hij een wijnchateau in Frankrijk. Zijn wijnen worden jaar in jaar uit bekroond en hij verzekerde zijn exceptioneel getalenteerde wijnboerenneus voor niet minder dan 5 miljoen euro’s. Zijn boeken lopen goed. Een half jaar geleden verscheen zijn derde roman.
U zei ooit: Zelfoverschatting is de sleutel tot alle succes. Maar je kunt er toch ook gigantisch de mist mee ingaan?
‘Gebeurt ook weleens. Dan heb ik even spijt en daarna ga ik door. Weet ik in ieder geval hoe het níet moet. Is het toch een opsteker.’ Die positieve levenshouding en dat lef, waar komen die vandaan? ‘Ik denk dat het een soort lijfsbehoud is. Iets wat je gaandeweg oppikt: niet breken, maar doorgaan.’
Wat is de drijfveer achter alles wat u doet?
‘Ik moet mezelf nog steeds afremmen. Er zijn zoveel leuke dingen die je kunt doen. Je moet echt keuzes maken. Ik heb jaren geleden besloten alleen nog maar dingen te doen die ik echt leuk vind. Wat ik niet leuk vind doe ik ook echt niet. En ik volg nog steeds mijn intuïtie. Als ik denk dat iets goed is en andere mensen zeggen van niet, dan doe ik het toch.’
Is er iets waar we in het bijzonder op moeten letten in het komende seizoen van Gort à la carte?
‘Ik vind dat we toch wel steeds beter door die Fransen heen weten te prikken. Ze zijn nogal gereserveerd van aard, hè. Je moet ze altijd een beetje losmaken. Fransen voor een camera loskrijgen vergt een totaal andere techniek dan bij contacten in het dagelijkse leven. Maar ik word er steeds beter in.’
‘Je moet bijvoorbeeld niet schromen om fysiek te worden. Daar schrikken ze even van, maar je moet het gewoon doen. Die tip geef ik iedereen mee. Grijp ze beet! Knuffelen! En in de buik prikken! Want ze moeten loskomen. Anders sta je gewoon met een hark te praten. Dat is verschrikkelijk.’
Paspoort
Naam: Ilja Gort
Geboren: 5 januari 1951 in Amersfoort
Woont: met vriendin Caroline d’Hollosy afwisselend in Frankrijk en in Nederland.
Carrière: Na gedrumd te hebben in diverse popbandjes, maakt Ilja Gort naam als componist van reclamejingles (o.a. voor Coca Cola, Nike, Heineken en Nescafé). In 1994 koopt hij het Chateau de la Garde bij Bordeaux en sindsdien worden zijn ‘La Tulipe’-wijnen jaarlijks bekroond op internationale wijnconcoursen. Gort schreef diverse boeken en publiceerde in augustus 2015 zijn derde roman: Château fatale. Voor Omroep MAX maakte hij de programma’s Wijn aan Gort en Gort à la carte, waarvan deze week een nieuwe serie is te zien.
