Het maken van deze serie moet een feest der herkenning voor je zijn.
“Qua sfeer zeker, met name de soberheid. Armoede is een zwaar woord, want we hebben thuis nooit hongergeleden, maar elke cent werd omgedraaid. Ik werd naar de groenteboer gestuurd voor een paar kilo aardappelen en daar werd me gevraagd: geschild of niet? Dat kostte één cent extra. Geen sprake van! Dat deden we zelf. En zoiets neem je mee in je zijn. Ik merk dat ook in gesprekken met leeftijdgenoten, zoals Maarten van Rossem, met wie ik De slimste mens doe. Vaak hebben we aan een half woord genoeg om te weten waar de ander het over heeft als het over dat soort dingen gaat. De eenvoud en soberheid waarin we zijn opgevoed, blijft. Ook Maarten leeft enorm sober, terwijl hij het financieel prima voor elkaar heeft. Grappig.”
Ook jouw gezin heeft een groot verlies in de oorlog geleden, je broertje Jan kwam in april 1945 om, bij de bevrijding van Groningen. In de eerste aflevering gaat het over niet rouwen, maar bouwen. Is ook dat herkenbaar?
“Bij ons werd er wel degelijk gerouwd, hoor. Maar de algemene mentaliteit was inderdaad: we moeten nu eens ophouden over die oorlog, dus mijn ouders spraken daar niet met de buren over. We waren heel discreet in ons verdriet en liepen er niet mee te koop. Maar in onze kleine kring was het wel een ding, om het zacht uit te drukken. Hoewel ik heel fijne kinderjaren had, was het verdriet nadrukkelijk aanwezig. Vooral bij mijn moeder. En ik was onderdeel van haar verdriet, dat voelde ik. In mijn herinnering gingen we elke zondag naar het graf van mijn broertje, ons wekelijkse fietstochtje. Dat bleek later veel minder vaak te zijn geweest, maar het geeft aan hoe ik me dat herinner. Het was zodanig aanwezig dat ik het nog kan uittekenen met de geuren en kleuren erbij.”
Het hele interview leest u in de NCRV-gids van week 37. Bent u geen abonnee, maar wilt u niets meer uit de gids missen? U kunt hier abonnee worden.
Tekst: Bram de Graaf
