Sara Kroos staat bekend om haar grove grappen en directe taalgebruik. Maar wie haar ziet optreden, ontdekt al gauw dat ze ook een andere kant heeft: die van de weemoed, melancholie en persoonlijke liedjes die regelmatig tot tranen toe beroeren. ‘Ik zou er niet aan moeten denken om alleen grof te zijn’, vertelt Sara aan haar grote keukentafel in Weesp. Ze heeft haar huis opengesteld voor een interview omdat deze week haar voorstelling Van jewelste op televisie te zien is.
‘Wie mij kent, weet dat ik ook van de mooie liedjes ben en de kwetsbare conferences. Het hoort allebei zo bij mij, ik zou het niet eens anders kunnen.’ Dat harde en directe taalgebruik heeft ze van haar moeder, en dat merk je al snel wanneer je Van jewelste zit te kijken. De voorstelling gaat over haar familie en begint bij het moment dat haar ouders besluiten het huis naast dat van Sara te kopen.
‘Ineens zat ik ingeklemd tussen drie generaties: die van mijn zeventigjarige ouders die alles uit het leven willen halen, die van mijn vrouw en ik, en die van mijn toen elfjarige dochter die net begon te puberen en overal om moest zuchten. De voorstelling gaat over de spagaat waarin ik zit om iedereen te geven wat hij of zij nodig heeft.’
Je beschrijft hilarische momenten in Van Jewelste. Wat wil je met deze voorstelling aan het publiek vertellen?
‘Ik wil mensen vooral een leuke avond bezorgen en aan het lachen maken. Maar daarnaast is het belangrijkste verhaal van deze voorstelling het moment dat ik aan deze keukentafel zit. Tegenover mij zitten mijn ouders en naast mij mijn vrouw en kind. Op dat moment realiseer ik me dat het nooit meer mooier wordt dan dit: mijn ouders leven allebei nog, mijn dochter heeft nog maar weinig schrammen opgelopen in haar elfjarige leven en mijn huwelijk is goed.’
‘Ik wil de tijd stilzetten, want straks is het niet meer zo. Hoe lastig mijn ouders ook kunnen zijn – daar gaat immers een groot gedeelte van de show over –, ik ben blij dat ik ze zo dicht bij me heb. Hoe moeilijk mijn dochter soms ook is, ik ben gelukkig dat ze nog geen krassen heeft opgelopen. Ik wil mijn publiek meegeven dat we dit soort momenten moeten koesteren.’
Waardeer je dit geluk nog meer omdat het voor jou niet altijd vanzelfsprekend is geweest?
‘Ja, zeker. Ik ben de laatste jaren gelukkiger dan ik ooit had durven dromen. Toen ik zeventien, achttien was, heb ik het enorm moeilijk gehad. Ik heb toen ook een paar jaar geen contact gehad met mijn ouders. We zagen elkaar wel, maar konden niet over de dingen praten waar we het eigenlijk over moesten hebben. Dat is gek als je uit een hecht gezin komt.’
Waar kwam dat door?
‘Ik praat hier liever niet over, omdat het geweest is en voorbij. Ik zie geen enkel punt om het elke keer weer op te rakelen.’ Dan valt ze stil. Denkt na. Wikt en weegt of en hoe ze haar verhaal gaat voorzetten. Op het moment dat ze haar mond open wil doen, klinkt er zacht gemiauw voor de keukendeur. ‘Saved by the bell (gered door de deurbel, red.)’, lacht ze, terwijl ze op staat om een grijze, langharige kat binnen te laten.
Ze gaat weer zitten. Kop thee in de hand: ‘Ik ben opgegroeid in een gereformeerd milieu waarin niet gepraat werd over bepaalde dingen. Als kind ben ik misbruikt door een familielid en daar ben ik in de pubertijd heel erg van in de war geraakt. Ik heb toen een heel destructieve periode gehad waarin ik erg somber was. Dat liep uit de hand.
Het gekke is dat als een gezin een familiedrama van welke soort dan ook meemaakt, iedereen zijn eigen pijn heeft. Daarom wil je de ander niet met jouw pijn belasten en kun je er niet met elkaar over praten. Maar als je je afsluit voor de ander, drijft dat een gezin uit elkaar. Dat hebben wij ook meegemaakt.’
‘Het heeft ons jaren gekost om hier overheen te komen. Maar gelukkig hebben we elkaar weer gevonden en konden we het er uiteindelijk wel over hebben. Ik ben enorm dankbaar dat mijn ouders mij in die tijd nooit hebben laten vallen, hoe lastig ik ook was.’
Je had een destructieve periode, was somber en ontzettend angstig. Toch schreef je je in voor het Leids Cabaret Festival. Je was bovendien pas achttien jaar. Waarom besloot je mee te doen?
‘Dat is echt de moed der wanhoop geweest: ik had niks te verliezen. Ik kwam uit een moeilijke periode, maar wilde daar uitkomen en besloot mijn leven weer in eigen hand te nemen. Ik wilde proberen te doen wat ik het allerliefste deed en dat was cabaret. Ik heb mij toen ingeschreven voor het Leids Cabaret Festival met een half uur materiaal, een paar liedjes en een gedicht. Als ik er nu aan terugdenk, heb ik geen idee wat me bezielde. Ik had één keer eerder opgetreden.’
‘Maar kennelijk zag men iets in mij, want ik won. Dat is het begin geweest van mijn carrière en heeft mijn leven compleet veranderd. Zeker in de eerste jaren, in de nastorm van mijn pubertijd, heeft het mij geholpen om stabieler te worden. Met terugwerkende kracht ben ik ontzettend trots op die achttienjarige Sara. Dat ik de moed had om voor mijzelf te kiezen.’
Wat betekent cabaret dan voor jou?
‘Veel meer dan ik jaren heb willen toegeven. Je wilt nergens afhankelijk van zijn, hè. Maar spelen helpt mij als ik weer naar die somberheid neig. Daar heb ik namelijk nog steeds weleens last van, dat zit gewoon in mij. In cabaret kan ik de dingen vormgeven die ik in het echte leven niet kan behappen. En de structuur van naar het theater gaan en een zaal aan het lachen maken, is heel goed voor iemand met zo’n melancholische kant. Want het liefst kruip je dan onder de deken en zeg je: “Ik doe even niet meer mee.”
Maar dat kan niet, want het publiek rekent op me. Door cabaret blijf ik in beweging en zolang ik in beweging blijf, is er niks aan de hand. En hoe ik mij voor een voorstelling ook voel, achteraf kom ik altijd blij en vrolijk het podium af. Want een avond in het theater is vooral een moment waarop ik samen met het publiek enorm het leven vier.’
Paspoort
Naam: Sara Kroos
Geboren: 5 april 1981 in Wijngaarden
Woont in: Weesp, met vrouw en dochter
Carrière: Sara Kroos doet in 2000 als jongste deelnemer ooit mee aan het Leids Cabaret Festival en wint de publieksprijs. Ze komt onder contract van het impresariaat van Harry Kies en maakt haar eerste show Honger, die in 2001 in première gaat. Vele shows volgen en in 2004 begint ze op televisie als een van de vaste cabaretiers van het populaire programma De lama’s. Dit betekent haar doorbraak bij het grote publiek. Inmiddels is ze bezig met de try-outs van haar achtste show, Doorgefokt, die gaat over menselijke weeffouten. Ze schrijft ook boeken en columns. Deze maand is haar boek Als ik het niet kan, kun jij het ook verschenen, met persoonlijke, humoristische verhalen over haar strijd tegen de kilo’s, en met taartrecepten van patissier Francis van Arkel.
