Jij bent van Mij ****
Natuurlijk weet u het nog, de Marianne Vaatstra-zaak. Een jong meisje dat verkracht en vermoord wordt gevonden in het weiland. Het dorp was er vast van overtuigd dat iemand uit het naburige AZC zich aan haar had vergrepen. Pas dertien jaar later bleek, na DNA-onderzoek, de dader Jasper S., een boer uit de omgeving te zijn. Al die tijd was hij verder gegaan met zijn leven, met zijn boerderij, met zijn gezin. Hoe was dat mogelijk? Dat vroeg Peter Middendorp zich ook af. Ooit was hij als journalist terecht gekomen in dat dorp, hij had voor het huis gestaan, dat er zo vooral zo gewóón uitzag. Hij kroop in het hoofd van de lustmoordenaar en noemde hem Tille Storkema.
Hij beschrijft hem van binnen uit, een boerenzoon die zich van jongs af aan geminacht voelt, die weinig verwacht van het leven. Toch trouwt hij en krijgt twee kinderen, van wie zijn dochtertje zijn oogappel is. De blik waarmee hij haar bekijkt heeft beslist iets incestueus, maar Tille lijkt zich daar niet van bewust. Hij wil een goede vader zijn. Zijn daad beschrijft hij als een ongeluk. ‘Op zeker dag bega je een ongeluk in een weiland.’
We blijven het hele boek in zijn hoofd en dat maakt het voor de lezer tot een beklemmende ervaring. Door deze vorm denk en kijk je met de moordenaar mee; die ook weer zo’n gewone man is, met al zijn beslommeringen op de boerderij, zijn ouder wordende ouders, zijn opgroeiende kinderen.
Wat hem er toe heeft gedreven, moet je zelf concluderen. Zijn vrouw had hem die nacht in bed afgewezen, en toen was hij op de fiets gestapt en het meisje tegengekomen. Het lijkt toeval. Wat heeft Tille ten diepste bewogen? Komt het voort uit zijn gevoel van minderwaardigheid dat hij in zijn jeugd heeft opgedaan? Dat niemand hem ziet? Het lijkt wel of hij het zelf ook niet weet. Dat heeft iets, (excusez le mot) onbevredigends.
Tille is een meester in het verdringen: ‘Tijdens zo’n ongeluk ontstaan veel herinneringen, te veel om op te noemen, te veel ook om netjes te kunnen verwerken. In de jaren die volgen, steken de herinneringen soms even hun kop om de deur – Ha, ben je er nog? Ken je me nog?’
Peter Middendorp schreef hiervóór een boek over een jongen die bij zijn vader in de Blokkerwinkel in Emmen werkt. Een oergeestig, tragikomisch boek dat vele inwoners van Drenthe in de gordijnen joeg. Met dit boek koos hij een nog beladener onderwerp en ik ben benieuwd hoe dit in Zwaagwesteinde aankomt.
Weliswaar staat voor in het boek nadrukkelijk: Jij bent van mij is fictie. Maar de titel heeft Middendorp ontleend aan wat moordenaar Jasper S. van Marianne dacht toen hij haar zag fietsen.
Uitgeverij Prometheus 248 blz. € 19,99 (e-book € 11,99)
Volgende week
Bespreekt Mieke Mensen als ik van Christophe Vekeman.
En wat vindt u ervan? Geef uw mening over dit boek en lees de mening van anderen op miekesleesclub.nl
