Het Meer ***
Hoe treurig wil je een verhaal hebben? Ik heb Het meer in kleine porties tot me genomen. Dik is het boek niet, maar deprimerend des te meer… De volwassenwording van Nami is een aaneenschakeling van treurige en onrechtvaardige gebeurtenissen, waarop hij amper invloed kan uitoefenen.
Dat we ons ver in het oosten bevinden blijkt uit de aanwezigheid van een kolchozvoorzitter en een standbeeld van de Staatsman en het feit dat men blini’s eet. Het begint nog betrekkelijk idyllisch aan het strand van een meer met zijn opa en oma, en ‘drie driehoeken van een bikini’. Hij is vijf en het is een visrijk jaar. Daarna gaat het snel bergafwaarts: Zijn moeder is weg en het meer droogt steeds verder op. Zijn opa overlijdt en ook zijn oma wordt ‘het meer op gestuurd’, want de geest van het meer moet men tevreden houden.
De omgeving raakt sterk vervuild, Nami kauwt op ‘toxisch gras’, de kinderen krabben door het eczeem allemaal onophoudelijk aan hun armen en benen, en in het gezin dat het huis van zijn grootouders heeft geconfisqueerd, wordt een baby met drie handjes geboren. Het vriendinnetje van Nami wordt in zijn bijzijn verkracht door Russische soldaten… Snapt u wat ik bedoel? Alles is even grof en wreed in zijn omgeving, terwijl je vermoedt dat hij een gevoelige ziel is.
Natuurlijk hoop je dat het hem beter gaat als hij naar de grote stad trekt, op zoek naar zijn moeder. Echt niet. Ja, heel even, als een rijke oude dame hem onder haar hoede neemt. Ze is ooit de minnares van de Staatsman geweest, zegt ze, en ze speelt Chopin. Ook is hij enige tijd de hulp van een superrijke cokedealer en werkt hij in de haven. Na veel omzwervingen vindt hij zijn moeder, werkzaam in de katoenteelt, bij de Oeroeboeren, maar ook dat biedt geen soelaas. Van haar hoort hij wel wie zijn vader is, dus moet hij terug naar ‘Het meer.’
Het uiteenvallen van een omgeving die mensen dwingt tot veranderen is duidelijk een thema. Een ‘Muttersuche’ is het ook. De reis die Nami onderneemt is nodig om erachter te komen wie hij is. Ik denk dat het boek symbolisch en metaforisch bedoeld is. Het is geen documentair verhaal, eerder een wrang sprookje. Vandaar ook dat namen vrijwel ontbreken, al doet het hele verhaal wel heel erg aan de geschiedenis van het Aralmeer denken. Ook dat verdween vrijwel door de katoenteelt. Nami blijft op afstand… Larmoyant wordt het nergens.
Al met al een heftige leeservaring, want enige humor ontbreekt. Je krijgt het rauw opgediend, met veel aandacht voor het lichamelijke. Hoeveel erecties kun je aan als lezer? Het waren er mij in ieder geval te veel.
Over de hier onbekende Tsjechische schrijfster Bianca Bellová staat opvallend weinig in dit boek, over de vertaler wel drie keer zoveel. Dat is jammer, maar verklaarbaar omdat Het meer de winnaar is van de EU-Literatuurprijs en dan deelt de vertaler – terecht! – ook mee in de eer.
Uitgeverij De Geus 208 blz. € 18,99 (e-book € 9,99)
Meer recensies
Een aantal lezers van Miekes Leesclub hebben het boek Het Meer van Bianca Bellová gerecenseerd. Benieuwd naar hun mening? U leest het hier.
Volgende week
Bespreekt Mieke vermist van Bill Clinton. Het is de eerste roman ven een Amerikaanse president, al staat de naam van bestsellerauteur James Patterson niet voor niets op het omslag.
En wat vindt u ervan? Geef uw mening over dit boek en lees de mening van anderen op miekesleesclub.nl
