Mieke recenseert Onder de perenboom

In 'Onder de perenboom' pleegt een echtpaar een moord om van hun schulden af te komen. Een grote rol is hiervoor weggelegd voor een oud lijk onder de perenboom in hun tuin. Maar dan lokt angst voor de ontdekking hem in de val...

Onder de perenboom****

Zou een goede schrijver ook een betere vertaler zijn? Ik denk het. Martin Michael Driessen, die afgelopen jaar de ECI-literatuurprijs won met Rivieren, heeft dit prachtig uitgegeven boekje in ieder geval schitterend vertaald. Elke zin van dit verhaal is niet alleen mooi en elegant, hij doet er ook toe. Geen woord te veel. Driessen wijst in zijn nawoord op ‘de overweldigende precisie en economie waarmee de schrijver zijn materiaal heeft georganiseerd.’ En als je na dat nawoord nog eens opnieuw bij het begin begint, dan valt je pas goed op wat een geweldige schrijver Fontane is. Ik vind dat trouwens vaak de moeite waard, bij een goed boek dan.

Dat nog niet alles van hem vertaald was, is voor mij een verrassing. Effi Briest, zijn bekendste, is een lieveling van velen met mij, en dit kleinere werk dat hij eerder schreef, heeft misschien niet die allure, maar is altijd nog een Fontane.

De hoofdpersoon Abel Hradscheck is een joviale herbergier-winkelier in een klein dorp aan de Oder. Ogenschijnlijk heeft hij het allemaal prima voor elkaar, maar hij drinkt te veel in zijn eigen kroeg en is verslaafd aan gokken. Zijn vrouw, die al haar kinderen heeft moeten begraven, is een koopmansvrouw met meer elegantie dan men in het dorp gewend is en wordt dus beroddeld. Het hele dorp wordt als een groot, kleinburgerlijk roddelnest beschreven, waar iedereen voortdurend commentaar heeft op de ander. Een beklemmende omgeving, waar Abels vrouw zich niet thuis voelt. Toch gaat ze mee in een plan om het probleem van de schulden op te lossen. Het wordt nergens expliciet beschreven, maar als lezer heb je vrij snel in de gaten wat die twee hebben bekokstoofd. Niets minder dan een ingenieuze moord. Het lijkt allemaal goed te gaan, al rust er geruime tijd sterke verdenking op Abel, die in voorarrest wordt gehouden. De zielenrust van zijn vrouw wordt zwaar op de proef gesteld en Abel, nee, ik ga de afloop niet vertellen. Al snel weet je hoe het zit, wie de daders zijn: toch blijft het boek spannend, al was het maar omdat je in dat benarde dorp blijft zitten, waar alleen af en toe een blik op de buitenwereld wordt geworpen als er reizigers in het café sterke verhalen vertellen en strijdliederen zingen. Een uiterst geniepige rol speelt de buurvrouw, een weduwe die altijd op de loer ligt en er af en toe eens een verontrustende opmerking tegenover Abel uitgooit, waaruit blijkt dat ze meer vermoedt, een toverkol: ‘ze wist vooraf wie sterven zou.’ Ook de in het geheel niet vrome dominee mag er wezen, en de domme koddebeier. Het zijn stuk voor stuk prachtige personages die Fontane beschrijft. Niet alles wordt uitgelegd, hij laat ook veel aan de verbeelding van de lezer over.

Driessen noemt het ‘een gruwelijke en sensationele Kriminalroman’. Ja, maar dan wel van een literair niveau dat je bij dit genre niet verwacht. Zoals meer 19e-eeuwse romans is ook Onder de perenboom eerst als feuilleton in een populair tijdschrift verschenen. Dat waren nog eens tijden!

Volgende week

recenseert Mieke In het buitengebied van Adriaan van Dis

Meer recensies

Een aantal lezers van Miekes Leesclub hebben het boek Onder de perenboom gerecenseerd. Benieuwd naar hun mening? U leest het hier.