Lincoln in de bardo ****
De bardo is een stadium tussen leven en sterven. Het Tibetaans boeddhisme, waar die term vandaag komt, telt wel zes varianten. Dit verhaal speelt zich dan ook af in een geesteswereld. De personages verkeren tussen de dood en het moment dat de ‘ziel’ overgaat naar een volgende, definitieve fase.
In februari 1862 geeft president Lincoln een groot feest in het Witte Huis, met alles erop en eraan terwijl zijn elfjarig zoontje Willie boven in zijn bedje ligt te ijlen van de koorts. De volgende dag maakt de tyfusinfectie een eind aan zijn jonge leven. Willie wordt bijgezet in een marmeren crypte. Zijn geest wordt verwelkomd door de roddelende, nieuwsgierige geesten, die met verbazing de nieuwe bewoner begroeten: ‘Een jongen. Een knaap. Lieve hemel.’
Beide ouders zijn kapot, moeder Lincoln komt zes weken haar bed niet uit en woont de bijzetting niet eens bij. Lincoln gaat ’s avonds naar de crypte om nog één keer het lichaam van zijn kind te kunnen vasthouden. Dat is tenminste het verhaal, en dit ontroerde Saunders zo, las ik ergens, dat hij er al heel lang fictie over wilde schrijven.
En wat voor fictie! Saunders’ boek is volstrekt origineel, zowel in zijn idee als in de uitwerking ervan. Hij laat de geesten om de beurt aan het woord, en wisselt af met citaten uit historische boeken over Lincoln (al weet je niet wat er daarvan verzonnen is en wat niet). Door deze fragmentarische structuur, die zorgt voor veel wit tussen de regels, duurt het wel even om er ‘in’ te komen. Maar je wordt beloond!
De ‘personages’ verzetten zich tegen de definitieve overgang, ze noemen hun doodskist eufemistisch een ‘krankenkist’. Zij die er het langste blijven, hebben nog iets af te maken in hun leven. De drie belangrijkste zijn: Hans Volmann, die de liefde met zijn jonge vrouw nooit gesmaakt heeft, de homoseksuele zelfmoordenaar Roger Bevins III en dominee Thomas, die als enige weet wat hen te wachten staat. Hij verzet zich het hardst. Hij zou ze willen zeggen: ‘U wacht een vreselijk lot. Door hier te blijven stelt u het slechts uit. U bent dood , en zult nimmer terugkeren naar dat vroeger oord… wij zijn in opstand tegen de wil van onze Heer en mettertijd zullen wij worden gebroken en gaan.’ Ondanks hun treurige toestand vermakelijke karakters.
De komst van de president zorgt voor veel opschudding want menigeen hoopt dat hij iets voor hen kan beteken. Misschien kunnen ze nog terug? Lincoln lag in 1862 nogal onder vuur vanwege de Amerikaanse Burgeroorlog, en ook de stemmen van dode soldaten klinken. Saunders schetst mooie portretten, soms in één enkele pagina. Dan snap je dat hij zijn faam als korteverhalenschrijver verkregen heeft. Ontroerend is de beschrijving van het leven van een stelselmatig verkrachte slavin ‘Wat met haar gedaan is eindeloos met haar gedaan’ Dat staat voor het leven van heel veel slavinnen. Zo speelt de politieke realiteit ook een grote rol in het boek.
Schroom dus niet deze bardo in te duiken…
Volgende week
bespreek Mieke De pelikaan van Martin Michael Driessen.
Meer recensies
Een aantal lezers van Miekes Leesclub hebben het boek Lincoln in de bardo gerecenseerd. Benieuwd naar hun mening? U leest het hier.
