Recensie Mieke: Aswoensdag van Hanneke Hendrix

Marit is bezig met een laatste ivf-poging, wanneer ze terugkeert naar haar Limburgse geboortedorp.

Aswoensdag ****

Aswoensdag speelt zich af in het katholieke Limburg, in de periode die voorafgaat aan Aswoensdag. Hendrix is geboren in Tegelen en ook de problematiek van de hoofdpersoon, die in de laatste fase van een ivf-traject zit, is iets dat zij zelf heeft ervaren. Maar het autobiografische gehalte zegt niets over de kwaliteit van een boek. En er verschijnen tegenwoordig bijna wekelijks boeken over moeders met alzheimer, en die zijn lang niet allemaal de moeite waard. Dit boek wel.

Marit, zoals de 37-jarige hoofdpersoon heet, gaat terug naar haar geboortedorp om de zorg voor haar demente moeder op zich te nemen. Ze is vijftien jaar geleden gevlucht en nooit meer terug geweest. Weg van het benauwde en verstikkende van de Limburgse mijnen ‘tot aan de zee. Tot ze daar ademde, in de branding kon schreeuwen en lucht had’. De tegenstellingen zijn sterk aangezet. Niet alleen de donkere mijnen tegenover de frisse zeelucht, ook het feit dat Marit zo graag zwanger wil worden terwijl ze zich afvraagt, op weg naar haar moeder, ‘kil en steeds op het randje van ergernis’ waarom die in godsnaam ooit een kind had gekregen.

Iemand die graag een kind wil vindt zichzelf terug als mantelzorger van haar moeder. Over hoe ze die ivf behandeling in het ziekenhuis ervaart, schrijft ze ook mooi, en heerlijk ironisch: ’ze is niet echt ziek, ze is alleen maar hebberig. Net een paar treden boven de borstvergroting, daar zitten ze. U bent al oud, u had eerder moeten beginnen.’

Ondanks de aanvankelijke wrevel in dat ouderlijk huis, waar alles nog hetzelfde is, wordt ze al gauw opgeslorpt door het leven daar. En daar blijken allemaal aardige mensen te wonen: een zorgzame buurvrouw, een behulpzame monteur en een zelfbenoemde buurtregisseur. Zelfs de oude jukebox wordt gerepareerd en er wordt weer gedanst als weleer op Vastelaovond. Moeder loopt wel steeds weg en heeft voortdurende zorg nodig, toch ontstaat er een band die Marit vroeger nooit met haar heeft gehad. Waar moeders kilheid vandaan komt wordt ook duidelijk: toen ze nog klein was, zijn vijf broers omgekomen in de mijn door een ontploffing, een trauma, waar zij en haar ouders nooit overheen zijn gekomen.

Maar soms voel ik me als lezer onderschat. Als Hendrix schrijft: ‘Nu ze bij haar moeder was leek alles met elkaar verbonden, liefde, dood hoop.De stijgende lijn naar het einde. Naar het hoogtepunt. Bevallen, sterven.’ Dan denk ik: ja hoor, dat hadden we allang begrepen! Het relaas van Marit wordt doorsneden met schrijnende jeugdherinneringen van haar moeder, waarin haar ‘Va’ een grote rol speelt. Die scènes lijken in het uit elkaar vallende brein van moeder op te duiken. Zo heeft Hendrix het allemaal organisch aaneen gesmeed. Mooi en ontroerend.

Uitgeverij De Geus 288 blz. €20,99 (e-book €11,99)

Volgende week

Bespreekt Mieke Mooi doodliggen van A.F. Th. van der Heijden.

En wat vindt u ervan? Geef uw mening over dit boek en lees de mening van anderen op miekesleesclub.nl