Bloemblad van zee ****
Het gebeurt niet vaak dat je als een persoonlijke brief bij een boek krijgt. Nou ja, persoonlijk, alle lezers krijgen hem, maar toch. Je wordt niet alleen bedankt voor het lezen, ook wordt uitgelegd dat een van de hoofdpersonages, Victor Dalau, gebaseerd is op een van de oudste vrienden van de schrijfster.
Bij Isabel Allende past dit: al haar boeken hebben een persoonlijke touch én een link met de geschiedenis. Bij haar weet je wat je krijgt, het is altijd lekker lezen. Haar taal is beeldend, maar niet erg gelaagd. Er zit een enorme snelheid in, al geeft ze soms wel erg veel informatie over alles en iedereen. Zoals bij een bundel van Neruda: ‘Vijfhonderd genummerde exemplaren, midden in de oorlog gedrukt in de Montserratvallei, door de militieleden van het Oostelijke Leger, op papier dat ze met de hand gemaakt hadden van alles waar ze maar papier van konden maken, van bebloede hemden tot een vijandelijke vlag.’ Oké…
Haar boeken gaan altijd over sterke vrouwen met een groot hart die zich ontworstelen aan hun situatie. Ook in dit boek komen we ze tegen, al is er een hoofdrol weggelegd voor Victor Dalau. Als jonge medicijnstudent staat hij met zijn poten in de modder en tot zijn oksels in het bloed in de gruwelijke Spaanse Burgeroorlog. Als zijn vechtende broer tussendoor in het ouderlijk huis wordt opgelapt bezwangert hij Roser, een inwonend meisje. Broer overleeft de oorlog niet en nadat Franco de macht heeft gegrepen, vlucht Roser naar Frankrijk, Victor komt later ook. Die Retirada, de aftocht van bijna een half miljoen Spanjaarden na de val van Barcelona, beschrijft ze invoelend: velen overleefden die reis over de Pyreneeën in de sneeuw niet. ‘Een dantesk schouwspel: van de kou rillende wezens, in een wilde vlucht die langzaam maar zeker veranderde in een trage processie, zich aanpassend aan het tempo. Van de geamputeerden, de gewonden, de oude mensen en de kinderen’.
Frankrijk wilde deze ‘ongewenste elementen’ niet opnemen – communisten! – en toen de grenzen onder internationale druk toch opengingen kwamen vijftienduizend Spanjaarden om in Franse vluchtelingenkampen. Pablo Neruda, Frans diplomaat en toen nog niet de wereldberoemde dichter, charterde een vrachtschip, de Winnipeg, waarmee hij tweeduizend Spanjaarden naar Chili overbracht, waar ze feestelijk ontvangen werden. Victor en Roser bouwen er een bestaan op en worden echte Chilenen. Als de socialist Salvador Allende aan de macht komt zijn ze helemaal blij: het is wel duidelijk waar de sympathie van zijn achternicht ligt. Maar als hij wordt vermoord en Pinochet de macht grijpt herhaalt de geschiedenis zich: ze moeten weer vluchten.
Het boek is misschien wel het meest politieke van Allendes oeuvre, al is de romantiek nooit ver weg en vaak erg zoet. Reden dat ze door de literaire kritiek niet serieus wordt genomen. Ook nu heeft ze de nodige romantische verrassingen in petto. De laatste twist in het plot kon je zien aankomen, maar het is ook bevredigend, al die losse draadjes die aan het eind keurig worden afgehecht. Ondanks de vele politieke narigheid en al het geweld toch een feelgoodboek.
Uitgeverij Wereldbilbliotheek 366 blz. €22,90, e-book 14,99, luisterboek €16,99
