Dans om het hart ***
Dans om het hart is een boek over de wereld van de dans, die ook de wereld was van Dola de Jong zelf. Het gaat over hoe moeilijk het is om je daarin staande te houden, hoe je door je omgeving amper serieus wordt genomen, gezien wordt als een halve prostituee. Decor is het Amsterdam van de jaren dertig.
Het boek begint met een scène waarin een NSB-professor en een joodse student, Jacques, het met elkaar aan de stok krijgen. Gek genoeg speelt de politiek, en het opkomend fascisme, in het boek verder geen rol, pas aan het eind sluit Jacques zich aan bij de internationale brigade in Spanje, om Franco te bevechten. Hij is een van de jonge mensen die enorm tobben, niet alleen met hun ouders, ook met hun ambities, hun onafhankelijkheid, hun liefdesrelaties.
Centraal staan de dansvriendinnen Enny, Luca en Dolly, die zich een weg door het leven ploeteren op kleine kamertjes bij hospita’s, jaloerse collega’s, dansklussen die weinig opbrengen, lesgeven, en, als het echt niet meer lukt om de eindjes aan elkaar te knopen, de revue. Hun mannen zijn onbetrouwbaar, egoïstisch of bezitterig.
Luca bijvoorbeeld is getrouwd met Wouter, maar die wil haar voor zichzelf. ‘Je hebt me leren kennen als danseres,’ verwijt ze hem. ‘Maar als de eerste de beste burger heb je me mijn zelfstandigheid willen ontnemen, me voor je opgeëist als je slavin, je minnares, je huisvrouw.’ Het klinkt erg, maar het is eind jaren 30 moet u maar denken. En dat ze slecht met hun ouders overweg kunnen is van alle tijden. Enny heeft het ook slecht getroffen met Peter, die steeds aanmerkingen maakt op haar uiterlijk. ‘Je moet beslist eens een nieuwe jurk kopen. En doe eens wat rouge op. Je ziet zo wilt. Je moet je haar eens permanenten.’ Enzovoort. Jacques is ook erg, maar dan op een andere manier: ‘Alles vindt hij goed. Hij zegt nooit nee. Alles wil hij voor me doen, altijd bij me zijn. Het verveelt allemaal zo gruwelijk.’ Je zou ze toch stuk voor stuk een rotschop willen geven. En zo sukkelen ze voort, de jongelui. ‘Vallen, opstaan en weer vallen. Ze wachten tot er iemand komt die hen opraapt. Dit zijn er vier, en over de wereld zijn er duizenden. De moderne jeugd, zeggen de mensen. ‘Geen verantwoordelijkheidsgevoel, brutaal, eigengereid.’ Dat klinkt dan ook weer vertrouwd.
Dola de Jong is later bekend geworden met wat ‘rijpere’ romans, maar deze eersteling heeft zeker charme! Misschien geen grootse literatuur, maar het boek is wel ‘levendig en oprecht’ zoals Mirjam van Hengel, de biografe van De Jong, in het nawoord schrijft. Ja, en het geeft je ook een intieme kijk in die ‘weinig belichte wereld’. Lees maar hoe ze de kleedkamers beschrijft: ‘Het is zoals altijd broeierig heet, verhitte lichamen benauwde sfeer van vette schminklucht, poeder, oud parfum, kleren, en de zure lucht van balletschoenen.’ Het walmt je onversneden tegemoet. En dan nog de afgebroken zwangerschap tussendoor van Enny (alleen voor volwassen lezers, schreef een krant). Een mooi tijdsbeeld.
Uitgeverij Cossee 208 blz. € 22,99 (e-book € 14,99)
