De kleindochter ****
Met De kleindochter heeft Bernhard Schlink een lekker leesboek geschreven, echt een boek voor in de kerstvakantie.
1964 stond de Berlijnse Muur nog fier overeind, maar af en toe was er de mogelijkheid voor Oost- en West-Duitse jongeren elkaar te ontmoeten. Zo ontmoet Kaspar de Oost-Duitse Birgit, het is liefde op het eerste gezicht. Zij is levendig, pienter; hij een enigszins onbeholpen student die zomaar gedichten uit de Romantiek voor haar citeert.Het lukt om het westen te vluchten en ze trouwen. Een echt grote liefdesgeschiedenis wordt het niet, wel een verhaal over het slopende effect van geheimen in een relatie. Birgit heeft hem nooit heeft verteld dat ze zwanger was toen ze hem ontmoette. Van een getrouwde partijbaas, en dat het kind, een meisje, achtergebleven is in de DDR.
Pas na haar dood vindt Kaspar, nu boekhandelaar in Berlijn, op haar computer de aanzet tot een autobiografie. Hij leest niet alleen over het bestaan van het kind maar ook over Birgits onvermogen om naar haar op zoek te gaan. Ze wilde wel, maar durfde niet. Ze zocht het bij de Baghwan, ze dronk steeds meer… Maar dat wist hij al, ze was vaak laveloos. Natuurlijk gaat Kaspar wél op zoek. Schlinck stuurt hem naar dorpjes in het landelijke Oost-Duitsland, dat er nog zo uitziet als vroeger, en daar vindt hij niet alleen dochter Svenja, maar ook de kleindochter uit de titel, de veertienjarige Sigrun.
Kaspers zoektocht is spannend, hij heeft steeds nét genoeg aanknopingspunten. Via een vriendin die Svenja niet op de drempel van een kindertehuis heeft gelegd maar aan de biologische vader heeft gegeven, lukt het. Ze blijkt na allerlei omzwervingen in een rechts-radicale omgeving terecht te zijn gekomen, waar Hitler wordt vergoelijkt, kampbewaarders vereerd, en koekjes in de vorm van een hakenkruis worden gebakken. Sigrun heeft een portret van Rudolf Hess boven haar bed.
Ga daar maar eens een brug tussen slaan! Toch probeert Kaspar het, hij heeft weer een doel in zijn leven. Door met een gefingeerde erfenis te zwaaien, krijgt hij het voor elkaar dat de Sigrun af en toe een tijd bij hem mag logeren, zo ontstaat er voorzichtig een band. De vader is een fascistische hork, die alleen maar geld wil. Als Sigrun bij hem is dompelt Kasper haar onder in de westerse cultuur: boeken, concerten… Ze blijkt pianotalent te hebben. Toch blijft het wringen. Het blijkt niet makkelijk in gesprek te komen met mensen die zich ingegraven hebben in hun eigen politieke gelijk.
Hoe loopt het af? Ik zeg niks, maar het is heel spannend. Het boek leest als een trein, en je steekt een hoop op over de recente Duitse geschiedenis. Al legt Schlinck soms te veel uit. Als Kaspar tegen Birgit zegt: ‘Ik had graag kinderen gehad. Had ze graag de wereld uitgelegd, althans wat ik ervan weet. Ook jou vertel ik graag wat ik ervan weet, maar ik heb me voorgenomen geen preken tegen je af te steken, en ik wil dat graag zo houden’, dan denk ik: Schon mitgekriegt!
Uitgeverij Cossee 336 blz. € 24,99
