De schaduw van een vriend ***
In hoeverre kun je bevriend blijven met iemand die in jouw ogen politiek abjecte ideeën heeft? Interessante vraag, en relevant ook! Asscher stelt een vriendengroep van vijf mannen voor, waarvan er een politicus is die steeds verder radicaliseert, tot hij regelrechte populistische taal uitslaat en zelfs het woord ‘omvolking’ in de mond neemt. Thierry Baudet is ongetwijfeld een inspiratiebron geweest voor deze Xavier Wiegers.Die vrienden kennen elkaar al vanaf hun studententijd, ze zaten in één dispuut, waar ze gezamenlijk gebrald, gezopen en gediscussieerd hebben. Hun vriendschap hebben ze al die tijd gekoesterd, en ze komen elke vijf jaar bij elkaar. Maar hoe stevig is die nog? Stuk voor stuk zijn ze geslaagd in het leven. Edgar, een advocaat, Ferdinand, een diplomaat, er zit een wetenschapper bij, een bestuurder en die politicus dus, die een splijtzwam zal blijken.
Het verhaal trapt af met een heerlijke beschrijving van twee van hen, lunchend in een tweesterrenrestaurant, waar ze de viering van het volgende lustrum bespreken. Het flesje Meursault, het tweede huis in Frankrijk, de bezigheden van de echtgenotes, de verwachting dat zoon Hugo nu toch snel zal intreden bij het advocatenbureau van de familie, ook al houdt hij meer van de klarinet, alles wat later aan de orde gaat komen, wordt hier alvast besproken. Tot en met de ‘via de media stokende’ Xavier, en, heel vervelend, het verzoek van een journaliste die de vriendenclub wil interviewen, omdat ze wil weten of de verstrekkende ideeën van Xavier soms hun wortels hebben in zijn studentenverleden.
Asscher is echt goed in het beschrijven van deze twee smikkelende, welgestelde heren. En dan later zo’n dure lunch ‘een gezellig boterhammetje’ noemen. En naar de tramhalte lopen, niet om de tram te nemen, maar ‘om een taxi aan te houden voor een afspraak op de Zuidas’. Dat soort details, mooi. De ambitieuze journaliste zet de zaak door haar speurneuzerij op de rails. Eerst willen de vrienden niks met haar te maken hebben, maar dat blijkt uiteindelijk niet houdbaar. Voor mensen in hun positie is het niet zo moeilijk om lang op de vlakte te blijven, en geen politieke standpunten in te nemen, dat zet Asscher ook haarfijn neer, maar uiteindelijk barst de bom toch.
Ik vond het een heerlijk boek dat makkelijk wegleest. Asscher heeft een fijne, heldere stijl. En over vriendschap worden waardevolle uitspraken gedaan, met hulp van Montaigne die door de diplomaat veelvuldig wordt geciteerd. Een minpunt is dat het wel een schetsmatige indruk maakt, die vrienden die allemaal een ander deel van de maatschappij vertegenwoordigen. Maar doordat Asscher vaak van perspectief wisselt, blijft het verhaal wel levendig, en ook spannend. Dan moeten we hem de al te toevalligheden maar vergeven. Dat de journaliste de zoon van de advocaat tegenkomt bij het hardlopen en een relatie met hem aanknoopt. Of dat ze getuige is van het lustrumetentje van de kameraden, omdat ze juist die avond als serveerster invalt in dat restaurant. Dat is jammer. En een journalist Gert Zolder noemen is dat niet een beetje flauw?
Uitgeverij De Bezige Bij 304 blz. € 24,99 (e-book € 13,99)
