Recensie Mieke: Een film met Sophia van Herman Koch

Een beroemde filmmaker heeft heeft de beeldschone zeventienjarige dochter van een schrijver gecast voor zijn nieuwste film, die na zijn Amerika-avontuur zijn comeback in Nederland moet worden.

Een film met Sophia ***

Het type van de ouwe mopperaar die het allemaal wel gezien heeft komt in de Nederlandse literatuur in allerlei gedaantes. Koos van Zomeren, Jeroen Brouwers, allemaal hun eigen type, de een wat vileiner dan de andere. Filmregisseur Stanley Forbes is van het rancuneuze soort: ooit heeft hij het beperkte Nederlandse filmwereldje waar steeds dezelfde acteurs, die niet eens kunnen acteren en raar praten, de rug toegekeerd en zijn heil in het buitenland gezocht. Maar als hij bij het maken van een schrijversportret kennis maakt met de zestienjarige dochter van de schrijver, bedenkt hij ter plekke een film voor haar. Terwijl ze nog nooit geacteerd heeft! Een coup de foudre! Maar ook een filmcliché. Polanski, kom er maar in. Hij moet haar hebben! Op het witte doek, of ook tussen de witte lakens?

Is deze Stanley Forbes de welbekende oude viespeuk of wil hij haar juist beschermen? Met die vraag speelt Koch. Als je zijn eerdere werk kent dan weet je dat hij de lezer graag manipuleert. Niets is bij hem wat het lijkt. Als de oudere acteur met wie Sophia in de film speelt minder scrupules lijkt te hebben met het jonge meisje en recht op zijn doel afgaat, wordt Forbes kleinzielig jaloers. Maar wat zegt dat? De schijn heeft hij tegen: in het begin van het boek, als Forbes aan de lezers gaat vertellen hoe het allemaal gegaan is, laat hij Sophia van de trap afkomen in zijn eigen huis, gekleed in een veel te groot wit T-shirt. Een van mijn eigen witte T-shirts die ik haar gisteravond heb gegeven. Het komt tot haar knieën. Wat mij betreft mag ze daar de komende jaren blijven staan. Maar ik doe mijn uiterste best om niet zo naar haar te kijken.

Tijdens de draaidagen, in Australië, kan boomer Forbes/Koch heerlijk fulmineren. Hij heeft zo zijn gedachten over kindvriendelijke restaurants en over massatoerisme. Maar vooral de theater- en filmwereld moeten het ontgelden: stukken van zes uur, theaterbezoekers met hun gekke kleren, iedereen krijgt een beurt. En hoewel het niet allemaal even origineel is, ik heb daar wel om gelachen. Soms maakt hij het bont. ‘Dat zou op de lange termijn voor de Nederlandse speelfilm het beste zijn: dat je ze allemaal op de grond laat knielen en ze een voor een een kogel door het hoofd schiet.’ Tegenover de geestige erupties staan saaie bespiegelingen over mogelijke montages van films, en wat voor effect die op de kijkers hebben. Ik heb me er wel mee vermaakt maar dat was het dan ook.

Uitgeverij Ambo|Anthos 304 blz. €22,99, e-book €14,99, luisterboek €14,99