Een goede moeder ****
Anja kan niet meer voor haar kind zorgen. Allerlei vage kwalen heeft ze, psychisch en fysiek. Ze zakt soms door haar benen. Helemaal duidelijk wordt het niet. Doet ze nou een poging tot zelfdoding? Naast mijn bed lagen strips met medicijnen. De buurvrouw vond me. Ze deed een melding. Toen werd alles in gang gezet. Dat haar dochter Anouska die wekelijks langskomt eigenlijk voor haar moeder zorgt in plaats van andersom is ex Evert een doorn in het oog. Allerlei hulpverleningsinstanties worden ingeschakeld, maar het loopt voor geen meter.
Jan van Mersbergen is die ex Evert. Hij heeft in interviews benadrukt dat dit zijn meest persoonlijke boek tot nu toe is. Hij moest deze frustratie omwerken tot een roman. En hij heeft er een originele vorm voor gekozen. Hij laat het verhaal vertellen vanuit ex Anja. Zij spreekt teksten in op een bandje, bestemd voor Thomas, de ggz-behandelaar. Dat geeft Van Mersbergen de gelegenheid om de hele situatie vanuit háár te bekijken. Zo kan hij zichzelf/Evert via Anja soms genadeloos neerzetten. En dat doet hij, hij spaart zichzelf niet: Hij las nooit voor. Hij schrijft zelf boeken maar zijn eigen kind voorlezen uit boeken van anderen kon hij niet.
Evert wordt beschreven als een planmatige man, die stevige vensterbanken timmert, solide maar eigenlijk ook wel lelijk. Iemand die vooral aan zichzelf denkt. Anja was ooit een succesvol zangeres en actrice, die Ibsen speelde, filmrollen had, maar ergens is het misgegaan, en nu is haar wereld gekrompen tot een verdiepinkje in de Pijp, waar ze worstelt om het hoofd boven water te houden, en dus amper in staat is om één keer in de week een broodje voor haar dochter te smeren.
Anja’s ontboezemingen tegenover de behandelaar wisselen af met mails van Evert aan de ouder-kind consulent en rapportage van Veilig Thuis. Een schrijnend geheel van onmacht aan alle kanten, waar de vader, heel begrijpelijk, op een gegeven moment helemaal klaar mee is. De beleefde termen alleen al! ‘U kunt contact opnemen als u nog vragen heeft.’ ‘Graag hoor ik van u.’ Je voelt als lezer de wanhoop groeien.
Net als je denkt: nu weet ik het allemaal wel, heeft Van Mersbergen een mooi slot bedacht. Daar ga ik niks over zeggen want dat moet u zelf maar lezen. Het zorgt voor een spannend einde, en het is typisch iets voor deze auteur die ik al heel lang volg. Altijd heeft hij iets verrassend in petto. Zoals nu weer, na een reeks fantasievolle romans komt hij opeens met dit sterk autobiografische werk. Afgelopen zondag zag ik hem bij Brommer op zee. Had hij zijn hoofd opeens kaalgeschoren. Een goed idee om het gesprek eens terug te kijken?
Cossee 286 blz. € 22,99 (e-book €12,99)
