Mijn naam is Selma ****
Ook al heb je nog zoveel verhalen over de Holocaust gelezen: Altijd sla je zo’n boek ontroerd en verbijsterd dicht. Zo vergaat het mij tenminste, ook bij Mijn naam is Selma.
Zeventien was ze toen de oorlog uitbrak, dat ze Joods was speelde amper een rol. Haar vader was een artiest met een drankprobleem, het inkomen zo wisselvallig dat het gezin om de haverklap moest verhuizen. Ze had twee oudere broers en een zusje. Het leven was helemaal niet slecht. Maar dan begint de ellende… Vader wordt opgeroepen, moeder en zusje duiken onder in Eindhoven. Selma duikt ook onder, in Leide en rolt het verzet in. Omdat ze er niet Joods uitziet kan ze, met geblondeerd haar uitstekend voor een niet-Joodse doorgaan onder een andere naam: Marga.
Spannend zijn de reizen die ze als koerier onderneemt. Onverschrokken als ze is, gaat ze zelfs naar het Duitse hoofdkwartier in Parijs om een envelop met informatie te ruilen. ‘Mijn strategie was om met de soldaten buiten en in de wachtruimte te flirten’ Het werkt. Het is niet de eerste keer dat Selma haar charmes in de strijd gooit. Zo belandt ze ook op de bank met een Duitse officier, om papieren uit zijn uniform te pikken. Als hij hoort dat ze nog maagd is deinst hij terug. Nette man!
Het gaat lang goed, al is het soms op het nippertje, maar uiteindelijk wordt ze verraden en komt ze in kamp Vught terecht, en later in Ravensbrück, waar veel vrouwen aan medische experimenten werden blootgesteld. Selma wordt gevraagd of ze niet naar een Muttiheim wilde. Daar zou ze goed te eten krijgen. Ze weigert. ‘Toen ik dit verhaal aan een paar oudere vriendinnen vertelde begonnen ze te lachen. Een Muttiheim was een plek waar meisjes seks moesten hebben met Duitse soldaten, met de bedoeling zwanger te worden van Arische baby’s. Droog schrijft Van de Perre dan: ‘Ze wisten niet half hoe ironisch dat in mijn geval geweest zou zijn.’
Die laconieke stijl kenmerkt dit hele boek. Nergens vertoon van enig zelfbeklag, terwijl daar toch alle reden voor is, alsof ze wil zeggen, het is al vreselijk genoeg.
Langs de literaire meetlat wil ik dit boek niet leggen. Fraaie metaforen zal je niet aantreffen en het heeft een hoog ‘en toen’-gehalte. En de namen van mensen die je helemaal niet leert kennen zijn storend. Maar het leest spannender dan veel romans.
Uiteindelijk worden ze bevrijd en komt Selma in Zweden terecht. Dan wordt het verhaal een beetje afgeraffeld. Ze gaat naar Londen en trouwt met een Belg, Hugo van de Perre, van wie ze een zoon krijgt. Haar ouders en zusje blijken vermoord.
Dat ze nooit kleinkinderen heeft gekregen, vindt ze jammer, las ik in een interview: ‘Ik heb zoveel meegemaakt en heb zoveel gedaan om in leven te blijven. Dan is het toch zonde dat mijn genen niet verder doorgegeven worden.’ Met haar zoon sprak ze nooit over de oorlog. Hij heeft het boek inmiddels wel gelezen. ‘Ook dat leidde niet tot uitvoerige gesprekken.’
Ongelooflijk!
Uitgeverij Thomas Rap 241 blz. €19,99, e-book €11,99
