Olga ***
In de romans van Bernhard Schlink spreekt de Duitse geschiedenis altijd nadrukkelijk mee. In zijn bekendste, De voorlezer (1995), ontdekt een jurist dat de oudere tramconductrice die hem als vijftienjarige jongen in de liefde heeft ingewijd in Auschwitz als kampbewaarder heeft gewerkt. Schitterend verfilmd met Kate Winslett in de hoofdrol. Ze won er een Oscar mee.
In Olga bepaalt de geschiedenis in de eerste helft van de 20e eeuw de levens van de hoofdpersonen: Olga en Herbert. Geliefden die vanwege standsverschil niet kunnen trouwen. Hij zoon van een grootgrondbezitter, zij een wees die in armoede opgroeit. Ze vinden elkaar in het anders dan anderen zijn, en zullen hun hele leven die onmogelijke liefde blijven koesteren.
De ongedurige Herbert, nadrukkelijk als een dromer geschetst, gaat naar Namibië om daar te helpen met het uitmoorden van de Herero. Een gruwelijke episode die vooruitloopt op de Holocaust en die opmerkelijk koel wordt beschreven. ‘Langs de weg lagen stervenden en gewonden, oude mensen en kinderen die niet mee konden komen, die uitgeput waren en verhongerden of uitdroogden, net als het vee dat langs de weg stond en loeide van honger en dorst.’ Het laat Herbert koud.
Olga is zo blij als hij weer terug is dat ze hem niet aanspreekt op de wreedheden waar ze over heeft gelezen. ‘Ze wilde weten of de zwarten mooi waren’. Een opmerkelijk staaltje van ‘liefde maakt blind.’ Gezellig picknicken met een gehuurd koetsje en aardappelsalade dan maar weer. Zelfs als je de bril van nu afzet, blijft dit moeilijk te geloven. Steeds belooft hij om met zijn ouders te gaan praten over een huwelijk, maar die dreigen hem te onterven. Dus zwicht hij keer op keer voor de druk van zijn familie. Ondertussen werkt Olga als lerares in een afgelegen gat. Kennelijk in die tijd het hoogst haalbare voor een slimme vrouw uit haar milieu.
Je begrijpt niet wat ze in deze flierefluiter ziet, deze avonturier die steeds nieuwe kicks nodig heeft. Zij blijft in de Heimat en moet niets hebben van de grootheidswaan van Herbert waarin we natuurlijk die van gehele land herkennen. Als hij uiteindelijk zijn waterloo beleeft bij een roekeloos geplande poolexpeditie, blijft zij hopen op zijn terugkeer en schrijft hem dertig jaar lang elke week een brief.
Het tweede deel van het verhaal vertelt de zoon van een dominee waar Olga op haar oude dag als naaister terechtkomt, in de ik-vorm verteld door. Ze intrigeert hem en hij gaat na haar dood op zoek naar haar geschiedenis. In het derde deel krijgen we de brieven te lezen die poste restante, Tromso, Noorwegen zijn verstuurd, en die door hem zijn opgesnord. Dan wordt het wel erg sentimenteel, met zinnen als ‘ik hou je vertwijfeld vast.’ Door die afwisselende structuur, leest het wel fijn door. En, op het einde van zijn verhaal, dat soms wat schetsmatig aandoet met die twee personen die zo nadrukkelijk twee kanten van Duitsland vertegenwoordigen, heeft Schlink nog een fijne verrassing in petto.
Uitgeverij Cossee 304 blz. € 22,99/18,99 (e-book € 9,49)
Meer recensies
Een aantal lezers van Miekes Leesclub hebben ook het boek Olga van Bernhard Schlink gerecenseerd. Benieuwd wat zij van het boek vinden? U leest het hier.
Volgende week
Bespreekt Mieke Muizen & mensen van John Steinbeck.
En wat vindt u ervan? Geef uw mening over dit boek en lees de mening van anderen op miekesleesclub.nl
