Omstandigheden ***
Een fijne ouwe mopperaar heeft Van Zomeren gecreëerd in Omstandigheden…. Niet direct een sympathiek personage, toch ga je hem steeds meer waarderen, al was het maar omdat hij zichzelf niet spaart en zijn eigen leven met ironie beziet. Ja, de man op leeftijd is populair tegenwoordig als romanpersonage. In de zeventig is hij – een vroege babyboomer – en hij kijkt terug: ‘Maar goed, de jaren zestig. Het vuur, het optimisme, en jongens, wat waren we jong allemaal. Achteraf zou je zeggen dat het een soort kinderkruistocht was.’ Ja, Ronald Walraven, voormalig boekhandelaar in een niet nader omschreven plaats, is filosofisch aangelegd. Af en toe denkt hij terug aan de bezoeken in zijn winkel van Harry Mulisch. Een enthousiast, doch kritisch lezer is hij nog steeds. ‘Ik ben een boekenmens, ik sta met één been buiten de werkelijkheid, ik red me wel.’
Het eerste deel van het boek is gewijd aan dochter Debbie. Walraven fantaseert dat ze nog een keer met hem mee gaat wandelen naar een geliefd berggebied in Duitsland. Veel gemijmer over gezinsvakanties – over honden, de honden spelen een belangrijke rol in zijn leven – en verwijzingen naar wandelkaarten, een ware obsessie kennelijk. In het grootste, tweede deel van het boek richt hij zich tot zijn zoon Leo, die hij al tien jaar niet meer gezien heeft, inmiddels een beroemd schilder, hij hangt in het Stedelijk Ooit heeft Leo woedend het huis verlaten. Je vermoedt een enorm drama, maar wacht er tevergeefs op. Kennelijk is er ooit iets gebeurd met een op hol geslagen paard, maar echt duidelijk werd het me niet.
Het levert een meanderende, associatieve roman op die gaat over vaderschap, over ouder worden, over de dood. Van Walraven, in wie ik een alter ego van Van Zomeren vermoed, kijkt terug op zijn leven, onderzoekt het ook, laat zich niks meer wijs maken en vindt er ondertussen het zijne van. Ik heb er beslist aangename uren mee beleefd. Wereldschokkend is het allemaal niet, maar zijn verteltoon is prettig, je voelt aan alles dat hij authentiek is, serieus, maar ook relativerend. Je voelt je thuis bij hem en hij heeft een fijne stijl.
Uitgeverij De Arbeiderspers 265 blz. € 21,50
