Het onhandige kind ***
‘Het onhandige kind is een verhaal dat je móét lezen’, schreef Le Monde. Ik kreeg het boek toegestuurd met een dringende aanbevelingsbrief. Ik moet eerlijk zeggen dat ik er helemaal geen zin in had. Een boek over een kind dat mishandeld wordt. Iedereen ziet het maar niemand is in staat er iets aan te doen. Ik hoef zo’n boek niet te lezen. Ik weet al dat het heel erg is.
Toch begon ik aan dit boek, met tegenzin. Dat gebeurt wel vaker. Kom maar op, denk ik dan, overtuig me maar dat dit toch een goede tijdsbesteding is. En nu denkt u natuurlijk dat ik aan het einde helemaal om ben en op mijn beurt zeg: ‘Dit verhaal móét u lezen.’ Maar dat doe ik niet.
Marina Sabatier was een Frans meisje van 8 dat door haar ouders stelselmatig was mishandeld tot de dood erop volgde. Alexandre Seurat las over de rechtszaak tegen de ouders en vroeg zich af hoe zoiets kon gebeuren. Daar geeft hij in deze korte roman antwoord op. Hij laat de onderwijzeres aan het woord die het eigenlijk altijd had geweten: ‘Toen ik het opsporingsbericht zag, wist ik dat het te laat was.’ Het is de eerste zin uit het boek. We weten dus meteen dat het verkeerd afloopt met Diane, zoals ze in dit boek heet. Ook haar grootmoeder, haar tante, het schoolhoofd, de schoolarts, de rijksagent, de maatschappelijk werker en haar broertje komen aan het woord.
Allemaal laten ze zich manipuleren door de ouders, die steeds een smoes klaar hebben: ze is zo onhandig, ze heeft een bindweefselontsteking en door de medicijnen zwellen je gezicht en je oogleden zo op. Ze heeft een zwak immuunsysteem, ze is gevallen, enzovoort. Zelfs als ze in het ziekenhuis wordt opgenomen met geïnfecteerde zweren aan haar voetzolen, komt niemand echt in actie. Natuurlijk heeft iedereen sterke vermoedens; een onderwijzeres legt zelfs een lijst van verwondingen aan. Maar ze laten het bij rapporten die doorgeschoven worden. De OM-zaak wordt geseponeerd. En steeds gaat Diana weer terug naar huis, naar haar beulen. Het is afgrijselijk om te lezen.
De vorm die Seurat heeft gekozen is sterk. Door de registrerende beschrijving van alle betrokkenen wordt het nergens sentimenteel, en komt het als een mokerslag binnen.
Om u een beeld te geven van de toon, citeer ik tot slot haar broertje:
‘Ik wou dat ik kon zeggen dat ik van haar hield als van een zusje – maar dat was ze niet voor mij, want ze was niets, we zagen haar niet, we mochten niet met haar spelen, ze bracht hele dagen in haar kamertje door, en als ze huilde was het erger, omdat ze dan straf kreeg, en ze kreeg ook straf als ze ’s nachts uit bed kwam om iets te eten, wanneer ze haar geen avondeten hadden gegeven, of als ze in bed plaste, omdat ze niet mocht opstaan om naar de wc te gaan.’
Een boek dat nog lang rondspookt in je hoofd. Maar of ik nou blij ben dat ik het gelezen heb?
Volgende week
leest Mieke Nachtschrijver van Jannie Regnerus.
Meer recensies
Een aantal lezers van Miekes Leesclub hebben het boek Het onhandige kind gerecenseerd. Benieuwd naar hun mening? U leest het hier.
