Op jouw bruiloft *****
Ik moest steeds denken aan dat liedje van Herman van Veen: ‘meisjes van dertien, niet zo gelukkig, meisjes van dertien, er net tussen in/ te groot voor de poppen, te groot voor de merels, te klein voor de liefde, te klein voor de kerels.
Frankie Addams is weliswaar pas twaalf maar aan het eind van het boek is ze dertien. Het verhaal speelt zich af in ‘die idiote zomer van 1944’. Europa ligt in puin en Frankie maakt zich voorstellingen van soldaten. Ze brengt de meeste tijd door in de keueken met Berenice, de zwarte kokkin, en John Henry, haar zesjarige neefje. Ze eten en kaarten en vertellen elkaar hun ideale werelden. We bevinden ons in het warme, broeierige zuiden van Amerika.
Mc Cullers heeft zo’n meisje tussen tafellaken en servet perfect geportretteerd: Een tomboy met kortgeknipt haar en eelt op haar ellebogen, een ‘lange lijs van twaalf’ die een hekel aan haar vader krijgt, en het thuis niet meer uithoudt. ‘Die zomer hoorde ze al heel lang nergens bij. Ze was nergens lid van en stond overal buiten. Los van de wereld draalde ze maar wat op drempels , en ze was bang.’ Het is een meesterlijk begin van een meesterlijke roman.
Frankie wil graag ergens bijhoren, ze is teveel ‘een ik’, en ze richt zich op fanatiek op de bruiloft van haar broer. ‘zij zijn mijn wij’ bedenkt ze, en ze is er van overtuigd dat hij en zijn vrouw haar zullen meenemen, want de duffe wereld waar ze nu in leeft kan ze maar beter zo snel mogelijk verlaten. De dag voor de bruiloft ziet ze alles in een ander licht, en ze noemt zichzelf nu F. Jasmine.
F. Jasmine, die nog weer later Frances wordt, begrijpt al heel veel, ze voelt veel aan, maar ze kan het niet echt plaatsen. Dat geldt ook voor haar ontluikende seksuele gevoelen … er is sprake van ‘ een vreemde zonde’ die ze in een garage beging met Barney Mac Kean. “Door die zonde kromp haar maag ineen en durfde ze niemand recht aan te kijken’. Later gaat ze uit nieuwsgierigheid op pad met een soldaat en slaat een waterkan kapot op zijn hoofd als hij avances maakt.
Wie Mc Cullers ‘ het hart is een eenzame jager’ gelezen heeft, ook zo’n prachtboek, zal de thema’s herkennen: discriminatie, het verlangen om te ontsnappen aan je omgeving, maar ook aan het van jou verwachte gedrag op grond van je geslacht. Frankie werpt met messen, en als ze in die keuken haar ideale wereld schetst, heeft ze een plan ‘ dat je direct van een jongen in een meisje kon veranderen, en omgekeerd, wanneer je daar zin in had. ‘ Haar neefje van zes laat de schrijfster rondlopen in een jurk…
‘Wie heeft recente boeken nodig als er nog steeds nieuwe vertalingen van Carson Mc Cullers verschijnen?’ Zo kras als HUMO het formuleert, is misschien wat overdreven, maar dat het lezen van haar romans een tijdloos genoegen is, kan ik alleen maar beamen.
Uitgeverij Athenaeum 206 blz. € 20,– (e-book €16,99)
