Recensie Mieke: Vindeling van Vonne van der Meer

Door de Hongaarse opstand vlucht Jutka Horvath met haar moedere naar Amsterdam. Haar leven begint met verlies.

Vindeling ***

Jutka, dochter van een in de jaren 50 naar Nederland gevluchte Hongaarse, heeft er een gewoonte van gemaakt dingen te vinden en die terug te brengen naar de eigenaar. Ze noemt zichzelf een ‘vindeling’, en neemt het vinden zeer serieus: ‘Het gevonden voorwerp deed ze zolang in haar blikken trommeltje, dat dicht bleef totdat het ritueel was afgewikkeld. Als het moment daar was en ze voor de popelende eigenaar stond, vroeg ze die het verlorene te beschrijven. Altijd, dat hoorde zo. Dan, en alleen als de beschrijving klopte, opende ze het deksel, haalde het voorwerp eruit, keek de ander aan en vroeg: Is dit wat u verloren hebt?’

In aparte hoofdstukken leren we de mensen kennen die iets kwijt zijn geraakt en die wachten op het verlossende geluid van de deurbel. Vaak zijn het betekenisvolle voorwerpen: een dierbare halsketting van een overleden echtgenote, of het favoriete Gouden Boekje Wim is weg, niet voor niks over een zoekgeraakt jongetje. Dat maakt Vindeling een soort raamvertelling.

Jutka, met haar vergroeide rug, zou je zelf ook verloren kunnen noemen. Op school, waar alle woorden haar nog vreemd in de oren klinken, maar ook in haar latere leven. Het is iemand die de draai in haar leven maar niet lijkt te kunnen vinden: met de mannen niet, met het moeder worden niet en in haar werkzame leven ook niet: ze maakt geen studie af. Haar vader is destijds achtergebleven in Hongarije en als ze erachter komt dat haar moeder vijftien jaar lang de kaarten en brieven die hij haar stuurde heeft achtergehouden, gaat ze naar Parijs. Daar ontmoet ze hem eindelijk, maar het contact verloopt stroef. Hij probeert haar uit te leggen waarom hij een leven als immigrant niet wilde: ‘Het vooruitzicht mijn taal voortaan alleen nog maar thuis te kunnen spreken, bezorgde me de koude rillingen.’ Zij blijft lang hangen in verwijten. Op den duur komt het toch nog een soort van goed, maar dan zijn we aan het eind van het boek beland. Dan neemt hij haar mee naar een Klassiek, labyrintisch badhuis in Boedapest, waar ze eindelijk samen in het warme water kunnen ontspannen, een mooie scène.

Vonne van der Meer is geweldig in het beschrijven van zieleroerselen, en Vindeling is een fijn leesboek. Maar het is wel véél allemaal, hoe mooi verwoord en liefdevol opgeschreven ook. Jutkas leven was genoeg geweest, met haar kettingrokende moeder en haar rokkenjagende vader, die eigenlijk dichter was, met haar schaamte voor haar bochel. Al die extra levens van mensen die spullen zijn kwijtgeraakt halen de vaart er uit. En dat er dan een priester opduikt die zijn doosje met hosties is kwijtgeraakt, daar kan je op wachten bij Vonne van der Meer, die op latere leeftijd katholiek is geworden, en sindsdien in al haar boeken iets evangelisch stopt. En dat het dan een priester is die, op het moment dat hij met het celibaat worstelt, ‘gered’ wordt door de hulpvraag van een stel Vietnamese bootvluchtelingen, is wel erg soft.

Uitgeverij Atlas Contact  238 blz. €19,99, e-book €12,99)