Wij kunnen dit ***
Aanvankelijk wilde Nelleke Noordervliet een roman over Sappho schrijven, vertelde ze in Nieuwsweekend, (zaterdagochtend op NPO Radio 1, met de onvolprezen wekelijkse boekenrubriek!). Deze Griekse dichteres uit de zesde eeuw voor Christus, die later door lesbiennes is ‘gekaapt’, hield Noordervliet al langer bezig. Maar echt leven blazen in iemand die zo ver in tijd van je afstaat, lukte niet. In haar jongste roman kon ze Sappho tóch kwijt.
Helen, een van de hoofdpersonen, is boekhandelaar. Als er op een dag een man, Leo, de winkel binnenstapt die op zoek is naar een boek over de filosoof Anaximander, voelt ze ‘een lichte opwinding over het toeval dat deze man belangstelling had voor dezelfde periode als zij’. Namelijk die zesde eeuw, van Sappho.
Er ontstaat iets tussen die twee. De liefde tussen Helen en Leo begint schuchter, aftastend. Beiden zijn de veertig al gepasseerd, niet oud maar het onbezonnene is er wel af. Ze geven zich niet zomaar bloot, maar onder de namen Sappho en Anaximander schrijven ze elkaar brieven, dan gaat het makkelijker. En ze besluiten om blanco te beginnen. ‘Alles is mogelijk’, dacht Helen. ‘Het verleden bestaat niet, het zijne noch het mijne. Als dit vriendschap wordt, kunnen we het misschien een keer proberen zonder uitwisseling van jeugdzonden, struikelblokken, familieveten en persoonlijke problemen. Zonder opschepperij over niet-bestaande deugden en wapenfeiten.’ Dat dit niet vol te houden is, laat zich raden. Maar het idee is spannend.
De boekwinkel die Helen van haar vader heeft overgenomen, is noodlijdend. De mensen lezen steeds minder en bestellen gemakzuchtig via Bol. Ze heeft een handicap waardoor ze zich moeizaam beweegt. Haar moeder heeft het gezin verlaten toen Helen een puber was. Iets met zelfontplooiing. ‘Ank was niet in staat geweest zoals andere moeders om juist het onvolmaakte kind lief te hebben.’ Als Ank opeens weer op de stoep staat, kan ze van Helen meteen weer oprotten.
Ook Leo heeft een jeugdtrauma: zijn ouders kwamen om bij een vliegramp waarna een liefdeloze tante hem in huis nam. Later werd hij zeer succesvol in het bedrijfsleven, maar wat moet hij nu? Hij heeft cynische trekjes en ziet het leven als een spel met de werkelijkheid. Noordervliet beschrijft hun gevoelslevens heel precies, dan weer vanuit Sappho, dan weer vanuit Leo. Naarmate je ze beter leert kennen, snap je hoe bedreven ze er vroeger in geraakt zijn hun gevoelsleven te verbergen en hoe ze daar nu last van hebben. Ze moeten dus dat verleden opnieuw onder ogen zien en dat doen ze ook.
Maar dat is niet het hele verhaal in deze roman, die zich misschien een tikje voorspelbaar ontrolt, maar die ik in één dag uitlas. Er zijn meer verhaallijnen en ook corona komt nog om de hoek kijken, maar meer als omstandigheid dan als thema. Een echte ‘liefdesroman’ is ook wel weer eens lekker, zeker als hij zo goed geschreven is als deze. Volgens wiki is het ‘een genre uit de zogenaamde triviaalliteratuur, voornamelijk gericht op een vrouwelijk publiek. Nou, er is niets triviaals aan dit boek. En heel geschikt voor mannen! Juist!
Uitgeverij Atlas Contact 352 blz. € 22,99 (e-book € 13,99)
