Knikkerkoning **
Veel literatuur is er bij mijn weten niet voortgekomen uit de hippietijd. Een paar performance-poëten, als Simon Vinkenoog en Johnny de Selfkicker. En een enkele nazaat: Esther Ending en Janna Loontjes, wier ouders in een Zweedse commune gingen wonen. Dichteres Kira Wuck doet als ‘dochter van’ nu ook een duit in het zakje, al maakte haar moeder Anne een omgekeerde beweging, die ging van Finland juist naar Amsterdam, daarmee ontsnappend aan haar bemoeizuchtige moeder en alcoholistische vader.
In de eerste scène laat hij haar zonder jas in de sneeuw liggen en in een iglo zitten: ‘Het is tijd om op te warmen’ zegt hij en brengt een zilverkleurige flacon naar zijn mond. Daarna vertelt hij over de oorlog. Dat doet hij vaak als hij daaruit gedronken heeft.’ Zo’n vader dus. Gelukkig overleeft Anne de dubbele longontsteking. Dan krijgt Otto zijn introductie: zoon van een sadistische KNIL-militair uit Renswoude, die na de dood van zijn vrouw is hertrouwd met de gemene stiefmoeder uit het boekje. Ook hij ontvlucht, na de zoveelste vernedering, het verplicht eten van een heleboel lepels sambal, zijn nest. Voilà, de kleurrijke ouders. Naar Amsterdam, waar ‘iedereen opnieuw kan beginnen’.
Wuck beschrijft de scènes uit het leven van haar ouders om en om, tot ze elkaar toevallig ontmoeten. Anne wordt op dat moment in elkaar geslagen door een dealer, Otto neemt het voor haar op. Beiden leven ze in de marge: veel drank, drugs, kraakpanden, armoede en enge, gewelddadige vrienden… Zo erg dat ik me af begon te vragen of ik wel in dezelfde stad heb gestudeerd eind jaren 70… ‘Otto verwacht niets van Anne, maar hij krijgt haar in zijn schoot geworpen als een verzopen straatkat’. Ze is voortdurend stoned en dronken, maar weet zich door haar ongewone schoonheid – ‘als ze zich door de zaal verplaatst lijkt het alsof de lucht bevriest’ – toch te handhaven, al betekent dat soms regelrechte prostitutie. Ze trouwen om Otto uit de bak te houden, maar hun leven blijft avontuurlijk. Ze belanden in Parijs zelfs op een feestje bij Brigitte Bardot. Als zit Anne zwanger raakt hobbelen ze door, ook met dochtertje Jane.
Wucks directe stijl in de tegenwoordige tijd geeft hun bizarre zelfkantlevens zelfs een soort vanzelfsprekendheid. Ze heeft zich duidelijk ingeleefd, al krijgt haar relaas wel een hoog ‘en toen en toen gehalte’. Gaandeweg begon ik me steeds meer te vervelen. De personages beklijven niet, als alles zo van de buitenkant beschreven wordt. Tegen de tijd dat Anne aan haar drankzucht ten ondergaat kan het je niks meer schelen.
En er wordt zo weinig aan de verbeelding overgelaten. Het is weer geen ‘show, don’t tell!!“Anne begon te beseffen dat ze haar talenten had verspeeld.’ Of: Ze is welbespraakt en intelligent, maar ontzettend naiëf’. Ja doei, dat had ik al begrepen.
In dit eerbetoon aan haar ouders wil Wuck te veel uitleggen. Dat het toch heus leuke mensen waren, slachtoffer van de omstandigheden en een wrede jeugd. Juist autobiografisch schrijven heeft een zekere afstand nodig. En dat bereik je niet door Kira Jane te noemen.
Uitgeverij Podium 208 blz. Paperback €20,99
