Het monster van Essex ****
‘Ik heb mijzelf voor onbepaalde tijd bevrijd van de verplichting om mooi te willen zijn, en ik ben nog nooit zo gelukkig geweest.’
Aan het woord geen tuinbroekenfeminist uit de jaren 70 maar Cora Seaborne, een jonge Engelse weduwe in het Victoriaanse tijdperk. Een ware heldin die er niet voor terugdeinst door moerassen te struinen en steevast mannenlaarzen draagt onder haar met modder besmeurde rokken. Samen met haar zoon, met wie ze weinig contact heeft en die vreemd gedrag vertoont (een autist avant la lettre), en Martha, een gezelschapsdame met wie ze af en toe in bed slaapt, is ze na de dood van haar man, vanuit Londen neergestreken in Essex.
Ze is geïnteresseerd in paleontologie en vastbesloten onderzoek te doen naar een zogenaamd monster dat de bevolking schrik aanjaagt en waarover de gruwelijkste verhalen rondgaan, een soort Loch Ness-verhaal. Vrienden introduceren haar bij een dominee, William Ransome die met zijn beeldschone vrouw en drie bloedjes van kindertjes de pastorie bewoont in het dorpje Aldwinter. Cora blijkt allerminst de Londense tuttebel die hij verwacht: ze vallen als een blok voor elkaar.
Het prettige is dat Sarah Perry er allerminst een makkelijke liefdesaffaire van maakt. Nee, ze laat ze als vrienden intelligent met elkaar discussiëren. Cora als overtuigd darwinist en William als een man van God. Wetenschap versus de bijbel: ‘Ik aanvaard niet dat mijn geloof een waandenkbeeld is’, schrijft hij in een van zijn brieven. ‘Ik vermoed dat je daarom ietwat op mij neerkijkt, maar ik kan mijn geloof niet loochenen om jou een plezier te doen. Want het is een geloof van rede, niet van duisternis. De Verlichting heeft daar al korte metten mee gemaakt.’
Ook speelt het verpauperde Londen een rol op de achtergrond. Met name Martha werpt zich op als voorvechter van betere behuizing van de Londense arbeiders.
In Engeland werd het boek ‘een van de memorabelste historische romans van de afgelopen tien jaar’ genoemd. Nou zijn ze daar natuurlijk dol op Victoriaanse romans. Het monster van Essex biedt veel: een scheut Brönte, een vleugje gothic novel en sterke personages. Behalve Cora en William en Martha is daar nog de vooruitstrevende chirurg Luke Garrett, die niet terugdeinst voor experimenten als hartoperaties en hypnose. Ook hij is verliefd op Cora, maar hij is ook lelijk. Als hij haar in een hartverscheurende brief zijn liefde opbiecht, krijgt hij te horen: ‘Hoe durf je!’
Ook Martha wijst de steenrijke man af die haar ten huwelijk vraagt: ‘Vraag me niet om onderdeel te worden van een instituut dat mij aan banden legt en jou alle vrijheid schenkt.’ Ja daar kunnen de heren het mee doen!
Kortom: een heerlijke roman die borrelt en die bruist van de ideeën, de sterke personages, die zowel eigentijds overkomen als passen in hun tijd. Iets minder wollig had de stijl van mij wel gemogen, maar dat went. Er zit humor in.
Ik kreeg zowaar spijt dat ik niet aan het eind van de negentiende eeuw leef. Dat was pas een interessante tijd!
Volgende week
bespreek Mieke Strikken. De nieuwe roman van Domenico Starnone is in Italië de nieuwste literaire sensatie en een onverbiddelijke bestseller.
Meer recensies
Een aantal lezers van Miekes Leesclub hebben het boek Het monster van Essex gerecenseerd. Benieuwd naar hun mening? U leest het hier.
