Façades van diepe eenzaamheid

De documentaire 'A family affair' - woensdag 16 november op tv – won twee maanden geleden het Gouden Kalf voor de lange documentaire. Zelden was traagheid zo hard nodig om een verhaal zo mooi te kunnen vertellen.

Welke moeder brengt haar twee peuters naar het kindertehuis om aan haar eigen carrière te kunnen werken? En haalt hen twee jaar later doodleuk weer op alsof er niets aan de hand is? Om hen vervolgens weer te verlaten en naar Zuid-Afrika te vertrekken?

Marianne was zo’n moeder

Marianne, de oma van regisseur Tom Fassaert, was zo’n moeder. Toms vader Rob en zijn oom René ondervinden nog bijna dagelijks de gevolgen van hun kapotgeslagen jeugd. Een jeugd zonder vader en met een moeder die elke keer net op het moment dat er zich weer een band vormde alle contact verbrak. Tom Fassaert is dertig jaar als zijn oma hem vraagt naar Zuid-Afrika te komen. Gewapend met de waarschuwingen van zijn vader over haar ongekende manipulatieve talenten en met een camera. Tom wil niets liever dan de vrouw van wie hij nooit iets goeds hoorde uitgebreid filmen en eindelijk doorgronden.

Met andere ogen

Marianne was een beroemd fotomodel in de jaren vijftig en blijkt op haar negentigste nog steeds een femme fatale met een obsessieve drang er vooral mooi uit te zien. Ze weet in de eerste helft van de film met haar oppervlakkigheid de kijkers van zich af te duwen, zoals ze dat ook bij haar familie deed. En net als je denkt: wat heeft déze vrouw meegemaakt dat ze zo geworden is, besluit ze de beproevingen van haar eigen jeugd aan Tom te onthullen. Dan zie je ineens een totaal andere Marianne. Niet omdat zíj verandert, maar omdat je haar met andere ogen bekijkt.

Traag

A family affair beslaat vijf jaar en is traag gefilmd. Maar zelden is traagheid zo’n voorwaarde geweest om een verhaal zo goed te vertellen. Je hebt tijd nodig om volledig te beseffen dat de diepste pijn geen generatiegrenzen kent, maar wel ontelbare vermommingen.

2DOC: A FAMILY AFFAIR, WOENSDAG 16 NOVEMBER, 20.00, NPO 2

Tekst: Bea Kastrop, beeld: Cinema Delicatessen