Recensie Mieke: Als meisjes stoer zijn van Rita Törnqvist-Verschuur
Negentig is ze nu, maar er zit nog een hoop power in Rita Törnqvist-Verschuur. Dat heb ik zelf gemerkt toen ze onlangs bij me in ‘Nieuwsweekend’ te gast was (nog terug te zien via radio 1 app).
Als meisjes stoer zijn ★★★★
Negentig is ze nu, maar er zit nog een hoop power in Rita Törnqvist-Verschuur. Dat heb ik zelf gemerkt toen ze onlangs bij me in ‘Nieuwsweekend’ te gast was (nog terug te zien via radio 1 app).
In haar autobiografische boek ‘Als meisjes stoer zijn’, vertelt ze over de minachting van mannen, “Ik had twee handicaps, ik was vrouw en kinderboekenschrijver’. Hoe ze heeft moeten knokken voor haar bestaan als gescheiden vrouw en hoe een aanranding haar haar hele leven bleef achtervolgen.
Als meisje in de tweede wereldoorlog leerde ze al jong op haar hoede te zijn. Na de bevrijding gleed ze in een verstikkende verloving, die ze afbrak, waarop ze in haar eentje naar Zweden vluchtte. Daar was het voor een vrouw een stuk beter geregeld, een emancipatieparadijs! Ze kon er naast haar gezin ook een eigen leven opbouwen en zich ontplooien tot vertaler en kinderboekenschrijfster.
Maar als ze weer terug moet naar Nederland als haar man hier professor wordt, klapt het huwelijk alsnog. Dat zij óók succes kreeg, daar kon hij niet zo goed tegen.
Na haar scheiding is het sappelen. “Van alimentatie geen sprake. Er komt niets meer uit mijn pen. Puur voor het geld vertaal ik kinderboeken die me koud laten. En als het in huis te koud wordt stappen we op de fiets en trappen we ons weer warm.’
Wat zo leuk is aan dit boek is de eerlijkheid waarmee het is geschreven. Rita Verschuur is zo heerlijk ‘unverfroren.’ (ik weet even geen goed Nederlands woord). Ze spaart zichzelf niet.
Hilarisch is een scène waarin ze gaat liften met haar dochter. Ze stappen in bij twee Joegoslaven ‘ze verzekeren ons dat ze niets te maken hebben met de wonderlijke koeienmoord in deze contreien, waar de kranten onlangs vol van hebben gestaan’. Rita kletst honderduit over haar privéleven tot haar dochter haar tot de orde roept “je weet niet half hoe naïef je bent.’
Feministisch noemt Törnqvist zich niet, maar ik vind dat onterecht: juist omdat ze er niet de nadruk oplegt, komt de ondergeschoven positie van vrouwen des te duidelijker aan het licht: Hoe je als vrouw altijd onderschat wordt en hoe ze haar hele leven tegen subtiele vormen van machtsmisbruik heeft moeten vechten.
Als haar gevraagd wordt Turks Fruit van Jan Wolkers te vertalen, schrijft ze ‘eerlijk gezegd zit ik hier toch wel tegen aan te hikken, want dit boek staat vol van de vrouwonvriendelijke seks.’
Een inzicht waar we in Nederland aanmerkelijk langer voor nodig hadden. ‘Na hevige aandrang van Wolkers’ bezwijkt ze toch.
Zo komen er meer literaire kopstukken voorbij, dat maakt het boek óók leuk. De inmiddels overleden, gelauwerde dichters Lars Gustafsson en Nobelprijswinnaar Tomas Tranströmer bijvoorbeeld, je ziet ze als jonge mannen in haar Zweedse keuken zitten. Rita zet ze geïmproviseerde nasi-goreng voor. ‘Ze wisten toch niet hoe dat gerecht hoort te smaken’. Natuurlijk neemt Lars een veel te grote klodder sambal.
En Astrid Lindgren natuurlijk. Maar over háár hoeft het van Rita niet altijd te gaan, zei ze tegen me.
Uitgeverij Prometheus 240 blz. € 23,98 (e-boek € 13,99)