Recensie Mieke: Het huis op de heuvel van Cesare Pavese

Wat had ik eigenlijk van Pavese gelezen? Eén titel kon ik misschien nog net noemen maar verder? Deze verse vertaling is een welkome aanleiding zo’n klassieker eens te lézen.

Het huis op de heuvel ★★★★

Corrado, een leraar, vlucht aan het begin van de Tweede Wereldoorlog de heuvels rond Turijn in. Hij is een eenzame man, een buitenstaander, die niet graag verplichtingen heeft.  Als hij op een van zijn wandelingen met hond Belbo een verduisterd huis ziet, treft hij een groep mensen die daar niet alleen schuilen voor de oorlogsdreiging, maar ook een rol spelen in het gewapend verzet, blijkt later. Een van hen is Cate, een jeugdliefde die hij ooit in de steek heeft gelaten. Haar zoontje Dino heet eigenlijk Corrado, net als hij. Is hij de vader?

Corrado neemt hem soms mee de heuvels in, maar daar blijft het bij. Hij trekt geen enkel initiatief naar zich toe, en vraagt ook niet dóór. ‘Gemeen, hooghartig en bang’ noemt Cate hem.

De oorlog is het hoofdthema van dit boek, dat in 1948 uitkwam, en dan vooral de keuzes die je maakt. Wat zijn die als de wreedheden om je heen toenemen? Kom je in actie of kies je voor lijfsbehoud? Actueel! Schreef ik hier en daar in de kantlijn. Tijdloos!!! ‘Je bent toch zeker geen fascist?’ vraagt Cate. ‘Dat zijn we allemaal. Als we dat niet waren zouden we in opstand moeten komen, bommen gooien, ons leven op het spel zetten. Wie het erbij laat zitten en daarmee genoegen neemt is al een fascist’.

Het verraad waardoor zijn vrienden worden opgepakt, de bombardementen op Turijn, De val van Mussolini, de landing van de Engelsen en de Duitse invasie: alles komt langs, en ik moest me weer even verdiepen in de geschiedenis van Italië met de zwarthemden, de partizanen, de socialisten, en hoe vreselijk verwarrend dat allemaal moet zijn geweest.

Maar In dit boek gaat het niet alleen over de oorlog, het gaat vooral over de oorlog in jezelf. Het is meer een ideeën- dan een avonturenroman. Een ‘goodread’ zou ik het niet willen noemen. De mensen blijven op afstand, niet alleen voor Corrado, die zich niet wezenlijk met hen verbindt, maar ook voor de lezer.

Paveses stijl is sober, zonder al te veel tierelantijnen, afgewogen heet dat. Dat past goed bij de wereld die hij beschrijft. Al kwam ik soms wel een rare zin tegen: ‘De volgende dag wasemde de druipende helderheid een geur van aarde uit.’  Afijn. 

Na een periode ondergedoken te zijn geweest in een klooster vlucht Corrado opnieuw naar het boerendorp waar hij vandaan komt. Daar vindt hij ‘een oude werkelijkheid’ terug, ‘ver van wat ik als man heb gewild en gehoopt.’ Hij vergelijkt zich met een jongen die bij het verstoppertje spelen in de struiken wegkruipt en daar goed zit, naar de hemel kijkt van onder de bladeren en vergeet ooit nog tevoorschijn te komen.

Uitgeverij Cossee vertaling Martine Vosmaer 208 blz. paperback € 22,99, e-boek € 14,99