Recensie Mieke: Het verhaal van mijn schaarste van Marieke Groen

Marieke beseft dat haar leven al heel lang door schaarste wordt gedomineerd: door armoede, ziekte, honger en eenzaamheid.

Het verhaal van mijn schaarste ★★★★

Zo op het oog had Marieke Groen het helemaal niet zo slecht voor elkaar: ze had een paar romans gepubliceerd, ze vertaalde Bouquetreeksboekjes, ze interviewde voor publiek op festivals, en gaf les. Maar toch lukt het haar zelden om meer dan het minimum te verdienen. De cultuursector, hè? Notoir slechte betalers. Ik kan ervan meepraten. Als je voor een avond presenteren inclusief voorbereiding 300 euro bruto vraagt word je al afgeschilderd als een geldwolf, en waarom zou je überhaupt geld willen. Je vindt het toch leuk? Maar dit terzijde.

Een arbeidsongeschiktheidsverzekering is bespottelijk duur, het is hopen dat je niet ziek wordt. Maar Groen heeft migraine en dan lig je er soms zomaar een paar dagen uit. Als ze aanspraak wil maken op een speciale uitkering voor zelfstandigen die tijdelijk niet in hun levensonderhoud kunnen voorzien, dringt de waarheid tot haar door: ‘Mevrouw, hoe kunt u hier in hemelsnaam van leven?’ vraagt de gemeenteambtenaar. Die lening krijgt ze alleen als haar inkomsten ‘genormaliseerd’ zijn. Ze gaat als een malle aan de slag, zelfs slecht betaalde uitzendbaantjes en schoonmaakwerk slaat ze niet af. Maar als dat allemaal niet genoeg oplevert wacht de bijstand.

Lijkt dit een larmoyant verhaal? Misschien maar dat is het helemaal niet. Groen schrijft het allemaal eerlijk op, zonder zelfmedelijden. Ze legt haarfijn uit wat dat met je doet, altijd maar schrapen, zuinig zijn, je nooit goed genoeg voelen, het gaat onder je huid zitten. En altijd maar in de overlevingsstand, zodat je nooit goed na kunt denken over de lange termijn.

Het boek is verdeeld in drie delen, Het verhaal van mijn geld, Het verhaal van mijn honger en Het verhaal van mijn gestel. In het tweede gaat Groen terug naar haar jeugd, waar haar moeder, die een pesthekel had aan dikke mensen, een ‘schaarstebeleid’ voerde. “Dat wij nooit gaatjes hadden was de prestatie van onze ouders, die over onze gebitten waakten als een vrome moslim over de maagdelijkheid van zijn dochters’. Ouders die vinden dat je je beugel zelf moet betalen en die je als je zeventien bent een briefje onder de neus duwen van een vrouw die een kamer te huur aanbiedt. Het gevoel dat je niet de moeite waard bent, je zeult het je hele leven met je mee, net als de eenzaamheid die er het gevolg van is.

Groen schrijft geweldig, niet alleen over die jeugd maar ook over de periode daarna, over haar feministische vriendin Olga, een abortus, haar kortstondige huwelijk, een onverwachte erfenis. Je vliegt door dit boek heen. Met wat voor gevoel? Medelijden? Soms. Ergernis? Vaak. Maar vooral met bewondering. Er was, terecht, veel aandacht voor dit boek, dat al enige tijd geleden verschenen is. Je zou kunnen denken: ik weet het nu wel, ik heb het verhaal wel gelezen in interviews. Of in stukjes zoals deze. Maar dan doe je haar echt tekort. Je snapt het pas als je dit hele boek leest. Dus: kopen! Marieke Groen verdient een bestseller

Uitgeverij Thomas Rap 224 blz. € 22,99 (e-boek € 6,99)