Recensie Mieke: Zoutwater van Charles Simmons

Het verlies van de jeugdige onschuld en de verwarring die hoort bij een eerste liefde, in een door zijn kleur en sfeer betoverende zomer aan zee.

Zoutwater ★★★★★

Van sommige boeken zijn de beginzinnen beroemd geworden. ‘Gelukkige gezinnen lijken allemaal op elkaar, maar elk ongelukkig gezin is op zijn eigen manier ongelukkig’, Is misschien wel de bekendste, Anna Karenina van Tolstoi. Zoutwater van Charles Simmons heeft ook een mooie: ‘In de zomer van 1963 werd ik verliefd en verdronk mijn vader.’

De vijftienjarige Michael is hier aan het woord, een intelligente en vroegrijpe jongen die met zijn ouders de vakanties doorbrengt in hun huis aan zee. Maar dit jaar is alles anders, want het gastenverblijf is verhuurd aan de ravissante en enigszins excentrieke mevrouw Mertz en haar twintigjarige dochter Zina, een beginnend fotografe, een schoonheid ‘met haar korte volle glanzend bruine haar, van dat haar waarin volgens vader heel veel boter en eieren waren gegaan.’ Michael is meteen onder de indruk. ‘Ze had ook zo’n blik die zei dat je bijzonder was als ze je aardig vond.’

Nou ja, de puber is hier uiteraard niet tegen bestand, sterker nog: hij is overgeleverd aan haar grillen. Maar ze helpt hem ook verder door hem serieus te nemen. Ze is bezig het helmgras te fotograferen, en laat Michael ook foto’s maken met haar toestel, van haar. ‘Tegen het eind van het rolletje stak ze een gebogen been uit de badjas naar voren in de klassieke badpakmodellenpose.’ Over uitdagend gesproken!

MIchaels vader is een knappe charmeur die zijn ogen ook niet in zijn zak heeft, en al gauw ontstaat een levendig samenzijn met een groep vrienden, ook Michaels moeder. Er wordt gezeild, er worden strandfeesten georganiseerd, er wordt vrolijk gedronken, als lezer kom je vanzelf in een zomerse stemming als je dit boek leest. Ook geeft het een heerlijk tijdsbeeld van de jaren 60 in New England, waar drinkwater nog per jerrycan wordt aangeleverd omdat het water uit de bij het huis horende put brak is.

Maar ja, die beginzin he? Je weet dat er nog iets ergs gaat gebeuren en dat het zo idyllisch niet blijft. Ik wil niet al te veel weggeven, maar misschien kan ik wel zeggen dat de prille romantische gevoelens van Michael op een wrede manier worden verraden, en dat zijn onschuldige wereld instort. Dat het gebeurt, zie je als lezer wel aankomen, maar hoe, dat komt toch als een verrassing.

Het boek is eigenlijk een hervertelling van Eerste liefde van Toergenjev, ook daar een puber die verliefd wordt op een veel ouder meisje, Zinaïda, die met haar moeder naast de familie komt wonen tijdens de zomer. Alleen speelt dat verhaal zich af op het Russische platteland van de negentiende eeuw. Niet voor niks laat Simmons een motto uit deze beroemde novelle voorafgaan aan het verhaal.

Ook als je dat niet weet, blijft er een wonderschone korte roman over, niet voor niks een cultklassieker, die nu in een frisse vertaling te lezen is, een tijdloos coming-of age-verhaal over verloren onschuld. Ik vond het een ontdekking. Een genot om te lezen. Een klein meesterwerk, zoals de New York Times schreef.

Vertaling: Gerda Baardman en Jan de Nijs

Cossee, 172 blz. € 21,99, e-boek € 14,99