Vorig jaar kwam de Inspectie van het Onderwijs tot de schrijnende conclusie dat de ongelijkheid in het Nederlandse onderwijs toeneemt. Kinderen van laag- en hoogopgeleide ouders blijken niet dezelfde kansen te krijgen, ook al hebben ze hetzelfde intelligentieniveau.
De ongelijkheid begint al bij de keuze voor de basisschool. Laagopgeleide ouders sturen hun kleuters meestal gewoon naar de school in de buurt. Veel hoogopgeleide ouders hebben het ervoor over om elke dag een flink stuk te fietsen om hun kroost naar een – in hun ogen – goede basisschool in een andere buurt of wijk te brengen. Dit wordt ook wel de ‘witte vlucht’ genoemd.
Citotoets
In groep acht krijgen kinderen uit een laagopgeleid nest gemiddeld een lager middelbareschooladvies dan klasgenootjes met een hoogopgeleide vader en moeder, ook al hadden ze dezelfde score op de Centrale Eindtoets (Citotoets). Op de middelbare school zet deze lijn zich voort: scholieren uit kansarme milieus hebben grotere kans af te glijden naar een lager niveau, omdat hun ouders hen niet stimuleren en/of ze particulier gefinancierde zaken als examentrainingen en huiswerkbegeleiding missen.
Eenmaal op een vervolgopleiding stappen studenten met laagopgeleide ouders minder makkelijk over van mbo naar hbo en komen ze moeilijker aan een stageplek en eerste baan. Kortom: niet je intelligentie, maar het gezin waarin je bent geboren kan bepalen of je uiteindelijk op het mbo of op de universiteit eindigt. Pijnlijk, zeker in een welvarend land als Nederland, waar gelijkheid een waardevol goed is. Vandaar dat het thema van de Nationale Onderwijsweek (2 tot 6 oktober) dit jaar ‘Gelijke kansen’ is.
Onderwijsweek
In het kader van de Onderwijsweek zendt KRO-NCRV in samenwerking met Viewpoint Productions drie inspirerende documentaires uit. Het drieluik Gelijke kansen in het onderwijs laat zien hoe in het Belgische Gent ongelijkheid wordt bestreden, hoe een Nijmeegse buurtschool de ‘witte vlucht’ probeert tegen te gaan en hoe men in de jaren 90 in de Haagse Schilderswijk bouwde aan gelijke kansen in het onderwijs. In de kaders hieronder vertelt producent Valérie Schuit over de drie documentaires:
De witte vlucht
“In De witte vlucht toont Camiel Zwart hoe basisschool Het Octaaf in Nijmegen zich inspant om er te zijn voor alle kinderen in Neerbosch-Oost. Nu gaan de meeste kinderen van hoogopgeleide ouders naar een school in een andere wijk. De nieuwe directeur is vastbesloten daar verandering in te brengen via nieuwbouw van een Integraal Kindcentrum (IKC), met onderwijs en zorg in één gebouw, maar hij worstelt met de Nederlandse regelgeving en administratieve rompslomp om dat voor elkaar te krijgen. Daarbij moeten hoogopgeleide ouders de school in de eigen wijk als optie voor hun kinderen zien.”
maandag 2 oktober, 21.00 uur, NPO 2
Je mag altijd bij me komen
“In Je mag altijd bij me komen van Julia Roeselers kijken we mee met Nezhlya, ‘brugfiguur’ op De Toverberg in Gent. Zij maakt op een prachtige manier een verbintenis tussen school en thuis, waar vaak sprake is van armoede, sociale onzekerheid en laagopgeleide ouders. Nezhlya staat altijd klaar voor de kinderen en gaat op thuisbezoek, om de ouders te betrekken bij de school. Gent heeft inmiddels 42 brugfiguren: ze zijn van grote waarde voor het bieden van gelijke kansen in het onderwijs.”
dinsdag 3 oktober, 22.55 uur, NPO 2
Goed terechtgekomen in de Schilderswijk
“Reber Dosky zoekt in Goed terechtgekomen in de Schilderswijk een havoklas uit de jaren 90 op. Schooldirecteur Eric van ’t Zelfde moest in zijn zoektocht naar inspiratie voor de toekomst denken aan de mentorklas waarmee hij zijn carrière begon. Waar Van ’t Zelfde destijds enorm gemotiveerd was, is hij nu somber over het onderwijs. De leerlingen blijken goed terechtgekomen, ondanks hun jeugd in een arme wijk. Maar ze laten ook zien dat de situatie nu anders is: waar ze vroeger nog bij omaatjes in de buurt terecht konden als moeder werkte, zie je nu dat mensen in de wijk in afgescheiden werelden leven.”
woensdag 4 oktober, 22.55 uur, NPO 2
Het hele artikel leest u in de NCRV-gids van week 39. Bent u geen abonnee maar wilt u niets meer uit de gids missen? U kunt hier abonnee worden.
Tekst: Marjolein de Jong
