De BBC begon acht jaar geleden met een serie verfilmingen van de boeken van de Zweedse misdaadauteur Henning Mankell (1948-2015). Kijkers zagen hoe de Wallander van Kenneth Branagh, alom geprezen om zijn vertolking, zich door het leven worstelde. Na de scheiding van zijn vrouw probeerde hij zo goed en zo kwaad als dat kon de misdaad te bestrijden in Ystad.
Zijn beroep trok een zware wissel op hem en stond nieuwe relaties steeds in de weg, zoals vorig seizoen met Vanja (Saskia Reeves). Ook de mentale neergang van zijn dementerende vader Povel Wallander hakte er flink in, terwijl de moeizame relatie met dochter Linda hem ook weinig vrolijk stemde. Daar bovenop ontwikkelde hij ook nog eens diabetes, als gevolg van zijn overmatig drankgebruik. Kortom, het leven van Wallander was en is allesbehalve rooskleurig.
Verrassend positief
Eind vorige maand vond in het Londense Soho House de Britse perspresentatie van Wallander plaats. Producent Sanne Wohlenberg en hoofdrolspeler Kenneth Branagh lichtten er de laatste afleveringen toe. ‘Wallander heeft de voorbije jaren een vrij heftig proces doorgemaakt’, aldus Wohlenberg.
‘Hij raakte steeds verder gedeprimeerd door de grote desillusie: Zweden was immers in de jaren zestig en zeventig een lichtend voorbeeld: de utopie, de ideale samenlevingsvisie, leefde er volop, maar uiteindelijk is daar weinig van terechtgekomen. Wallander kampte bovendien met de nodige privéproblemen, wat een enorme weerslag had op zijn werkzame leven.’
‘Nu we bij het vierde seizoen zijn aanbeland, bevindt hij zich echter in een verrassend positieve gemoedstoestand. Hij is grootvader geworden en heeft weer een redelijk goede band met zijn dochter. Maar ja, zoals dat gaat in de wereld van Mankell: lang duurt dat niet. Wallander wordt geconfronteerd met het volgende – helaas blijvende – obstakel in zijn leven: wanneer hij beseft dat zijn hersens hem in de steek laten.’
Knop moet om
Hoe kijkt Branagh zelf aan tegen de manier waarop zijn personage zich in de loop der jaren heeft ontwikkeld? ‘Kurt is gelukkig, maar we spreken dan wel over het geluksgevoel van Kurt Wallander. Het feit dat zijn werk zo zwaar op hem drukt, en dat hij het werk allemaal zo persoonlijk opvat, is overigens niet zoals het hoort.’
‘Wallanders echte collega’s bij de Zweedse politie vertelden me dat ze bij hun training juist te horen krijgen dat ze een methode moeten zien te ontwikkelen om de knop om te draaien. Dat valt, moesten ze toegeven, uiteraard niet mee.
Vooral niet als je een moordenaar op het spoor bent of een vermist kind zoekt. Maar zelfs in die extreme gevallen is het heel belangrijk om toch weer terug te keren naar je gezin en je thuissituatie. Als je althans het geluk hebt die steun thuis te vinden, uiteraard.’
Wallander lijkt die knop maar niet te kunnen omdraaien, vervolgt de acteur, en daarvan zien we nu de gevolgen. Branagh: ‘Lange tijd onderhield hij een moeizame relatie met zijn dochter, maar nu lijkt het alsof ze elkaar wat meer tegemoet willen en kunnen komen. Ik denk dat het komt door zijn kleindochter.’
‘Wallander lijkt zijn lesje te hebben geleerd en grijpt de kans met beide handen aan om meer te genieten en een beetje meer zichzelf te durven zijn. Ongelukkigerwijze vindt die omslag plaats op exact hetzelfde moment als de ontdekking dat hij de ziekte van Alzheimer heeft.
Brad Pitt-look
Dementie als onderwerp in een detectivedrama is nogal ongewoon, erkent producent Wohlenberg: ‘Het was heel gedurfd van Mankell om alzheimer in een verhaal te verwerken dat uiteindelijk niet alleen om die ziekte draait. En toch, het feit dat hij de boel niet meer helemaal in de hand heeft, is wel weer heel erg bepalend in de keuzes die Wallander maakt. De tijdsdruk die hij voelt en de wens om zich ervan te verzekeren dat zijn gezin veilig is vóór het moment dat hij misschien niet meer kan garanderen dat hij er voor hen zal zijn.’
Met het slot in zicht, hoe kijkt hoofdrolspeler Branagh terug op de serie? ‘We hadden onderling een heel bijzondere band, inclusief wijlen Mankell. Overigens voelde ik me best kwetsbaar in de rol. Net alsof ik me iets naakter voelde dan anders. Ik begon aan Wallander toen ik eind veertig was en vanaf dat moment gaat langzamerhand de huid van je gezicht zakken.’
Lachend: ‘Niet dat ik nou mijn Brad Pitt-look verloor … maar je bent je er toch bewust van dat je een andere fase in je carrière gaat betreden. Met een meer doorleefd gezicht, waarbij misschien weer andere boeiende kanten van jezelf naar voren kunnen komen. Ik ben erg dankbaar voor wat de rol me gegeven heeft.
