A.F.Th. van der Heijden: “Slordig denken leidt tot labbekakkerig schrijven”

Auteur en taalvirtuoos A.F.Th. van der Heijden schreef dit jaar de tekst voor het 'Groot Dictee der Nederlandse taal'. “Er bestaat toch ook nog zoiets als vóór-formulering, denk ik dan.”

Hoe vrij van schrijffouten zijn uw manuscripten doorgaans?

“Iedereen maakt schrijffouten. Maar ik ben bewust digibeet en schrijf altijd op een elektrische typemachine. Ik heb me dus nooit lui laten maken door een auto-correctiesysteem of de automatische spellingscontrole van een computer. Dat scheelt. Het houdt me scherp. Ik heb gelukkig een visueel geheugen, ook voor woorden. Het houdt in dat ik een woord als beeld voor me zien. Wanneer ik het opschrijf, kopieer ik het dus als een plaatje van mijn netvlies. Volgens mijn opeenvolgende redacteuren lezen mijn manuscripten tamelijk foutloos.”

Zelf weleens meegedaan aan het Groot Dictee?

“Ondanks herhaalde uitnodigingen heb ik nooit in het gebouw van de Eerste Kamer plaatsgenomen. Dat is namelijk waar ieder jaar het tv-programma wordt opgenomen. Wel heb ik thuis op de bank regelmatig meegedaan. Het blijkt niet zo moeilijk hoog te scoren als er geen camera’s over je schouder meekijken. Daarom relativeer ik altijd mijn score van minder dan tien fouten.”

Ergert u zich aan verkeerd taalgebruik of foutieve spelling van anderen?

“Nog altijd geldt: slecht schrijven verraadt slecht denken. Omgekeerd geldt dus dat slordig denken tot labbekakkerig schrijven leidt. Ja, daar erger ik me aan. Natuurlijk, onze spreektaal brengt af en toe kromme zinnen voort. Maar te veel mensen stoten bijna automatisch onaffe zinnen uit, of timmeren halve zinnen aan elkaar tot iets waaraan elke logica onttrokken is. Het is me een gruwel om mensen hakkelend een zogenaamd belangrijke mededeling te horen doen. Ik denk dan: man, er bestaat toch ook nog zoiets als vóór- formulering. Dat je de woorden in je hoofd op een rijtje zet voordat je ze uitspreekt? Mensen gooien alles er maar uit. Dit ongecontroleerde gebruik van mondelinge taal vindt z’n tegenhanger in een slordige spelling bij het schrijven.”

HET GROOT DICTEE DER NEDERLANDSE TAAL, ZATERDAG 17 DECEMBER 2016, NPO 2, 20.20, NTR

Bent u geen abonnee maar wilt u niets meer uit de gids missen? U kunt hier abonnee worden.

Tekst: Ernest Marx, beeld: Lilian van Rooij/NTR