Begin jaren tachtig was Dieuwertje Blok de eerste omroepster met een eigen fanclub. Ruim dertig jaar later scanderen kinderen op straat haar naam als ze de presentatrice van het Sinterklaasjournaal tegenkomen. Daarnaast kan Dieuwertje Blok nog steeds rekenen op een royale dosis sympathie van zowel volwassen mannen als vrouwen.
Volkskrantcolumniste Aaf Brandt Corsius stelde zelfs dat Zwarte Piet kon worden afgeschaft en dat Sinterklaas inwisselbaar is, maar dat Dieuwertje Blok voor altijd moet blijven bestaan. En toen een paar maanden geleden bekend werd dat iemand de populaire presentatrice van het Sinterklaasjournaal had bedreigd, schreven columnisten stukjes in de trant van: je mag niemand bedreigen, maar zéker Dieuwertje Blok niet.
Is het de mengeling van eigenzinnigheid en zelfspot die ze onmiskenbaar heeft? Dieuwertje heeft geen idee.
‘Het zal wel iets met een bepaalde uitstraling te maken hebben’, zegt ze. Om daar lachend aan toe te voegen: ‘Ik ben ook geen bedreiging of zo; vrouwen vinden het meestal niet eens erg dat hun man me leuk vindt.’
Voor iedereen die na de sinterklaastijd met lichte weemoed voor een televisiejaar afscheid van Dieuwertje nam, kwam een maand later de verrassing: ze was terug op televisie met Landinwaarts . Na vier proefafleveringen vorig jaar heeft de NTR nu veertig afleveringen in de pijplijn zitten.
In Landinwaarts neemt Dieuwertje ons mee naar bijzondere plekken en mensen in Nederland en trakteert ze de kijkers op streekgerechten, op cultuur in de breedste zin, folklore, fraaie landschappen en bijzondere verhalen. Landinwaarts is een programma naar haar hart. Dieuwertje: ‘Mijn man en ik gaan regelmatig tussendoor een paar dagen weg. Een hotelletje ergens in Nederland, lekker eten, fietsen, even een ander tempo. Ik word dan zo vaak verrast door wat ik tegenkom. In de Randstad denken we altijd dat we het middelpunt van de wereld zijn en dat hier alles bepaald wordt. Maar het grootste deel van Nederland is heel anders dan de Randstad.’
‘Minder jachtig en heel divers. Zo mooi, zo leeg, zo aardig en soms ook zo anarchistisch ten opzichte van dat Westen en Den Haag. De mensen hebben vaak een grote verbondenheid met de plek waar ze wonen. Ik ben zelf een meisje van het Westen, geboren onder de rook van Amsterdam. Maar je zegt niet snel dat je uit Noord-Holland komt.’
‘Dat is anders voor Groningers, Limburgers of Twentenaren. Die zijn echt trots op hun plek. Er is zoveel te zien in Nederland. Het is echt een cadeautje dat ik nu ook voor mijn werk het land in mag.’
Door de ramen van het café van Museum Hilversum zien we buiten hectisch Hilversum voorbijhollen. Hierbinnen, waar de geur van verse muntthee hangt, wordt bewezen dat toch ook de Randstad haar sfeervolle plekjes kent.
‘Ik wil ook absoluut niet zeggen dat het aantrekkelijke allemaal buiten de Randstad is’, haast Dieuwertje zich te zeggen. ‘We hadden bijvoorbeeld ook aandacht kunnen besteden aan de wijksafari die Adelheid Roosen organiseerde in Slotermeer. Morgen ga ik naar een Hagenees en een Hagenaar en krijg ik ongetwijfeld prachtige verhalen te horen. Het gaat erom dat je verrast wordt en denkt: goh, wat gebeurt daar allemaal!’
In vorige afleveringen lukte dat goed. In het Muiderslot leerden we dat het dragen van een onaantrekkelijk nachthemd het beste anticonceptiemiddel was in de Gouden Eeuw. Maar er waren ook reportages over het Zeeuwse ‘straorijden’ of over de totstandkoming van een muziektheatervoorstelling in een Betuwse vloedschuur. Toch is Dieuwertje nog niet helemaal tevreden.
‘We zijn nog aan het zoeken naar de goeie afwisseling. Ik vind het tot nu toe bijvoorbeeld soms te wit. Onze cultuur wordt ook bepaald door de immigratie die eeuwenlang heeft plaatsgevonden. Ik wil graag die nieuwe ogen naar ons laten kijken en horen wat zij typisch Nederlandse cultuur vinden. Dan kunnen er dingen bovenkomen die we zelf niet in de gaten hebben. Positieve dingen, soms ook om te lachen.’
Nederland heeft ook een andere kant. Toen ik je tien jaar geleden interviewde, baalde je van de bekrompen en angstige sfeer die in Nederland was ontstaan. Het was niet meer het land dat je uit je jeugd kende.
‘Ja, dat is zeker niet minder geworden.’
Je werd tijdens de zwartepietendiscussie van afgelopen jaar bedreigd …
‘Daar heb ik eerlijk gezegd niet zoveel last van gehad. Het is enorm opgeklopt door De Telegraaf – dat mag je zo opschrijven hoor, want ze dóen dat gewoon. Het is jammer dat dat nu bij iedereen blijft hangen. Ik ben zelf vooral heel gelukkig met hoe het Sinterklaasjournaal met die pietenkwestie is omgegaan.’
‘Die discussie is niet voorbij en het is ook goed dat over dat onderwerp gesproken wordt. Als je iets niet slecht bedoelt, zegt dat nog niets over hoe het bij anderen overkomt. Deze gesprekken dwingen je over jezelf na te denken. Ieder mens heeft vooroordelen. Het is al heel goed als je je daarvan bewust bent en het durft toe te geven. Dat is iets wat ik bij mezelf merk en dat is heel verfrissend.’
‘Ik kan alleen niets met de toon waarop beide extreme kanten het brengen. Het gaat om de dialoog en ook om zelfspot. Er is geen wet die zegt hoe Sinterklaas gevierd moet worden. Alles is mogelijk. Kom er met elkaar uit, zou ik zeggen. Gebruik je fantasie. Daar is dat feest ook voor bedoeld!’
Heb je die manier van denken van huis uit meegekregen?
‘Waarschijnlijk wel. Mijn vader is negentig en nog steeds is het heel prettig om met hem te sparren wanneer ik niet goed weet hoe ik ergens over moet denken. Hij is een man met een interessante geest, een onafhankelijke denker die zijn eigen spoor heeft bepaald.Maar hij is ook bereid om een mening te herzien. Als er maar goeie argumenten zijn. Van esoterische zweverigheid moet hij bijvoorbeeld helemaal niets hebben.’
Jij ook niet?
‘Ik vind het heerlijk om yoga te doen. Maar ik heb niets met al die zelfhulpboeken voor mensen die op zoek zijn naar het geluk en zo … Het is een beetje de luxe van tegenwoordig dat we altijd gelukkig willen zijn. Mensen verwachten wel heel veel van hun leven en van hun kinderen.’ Eigenlijk vind ik het veel leuker als het allemaal niet zo perfect is. Er zijn wel perfecte momenten, maar die moeten ook niet te lang duren. Ik ben iemand van dóen en ik denk dat je je geluk zelf moet creëren. Dat houdt je lekker bezig.’
Er was een tijd dat je werd gezien als de kroonprinses van talkshowkoningin Sonja Barend. Maar je hebt diverse veren gelaten in je carrière omdat je kinderen voor gingen. Was dat je eigen geluk creëren?
‘Veren gelaten klinkt alsof je iets … Opoffert?’
‘Ja, en zo heb ik dat echt niet gevoeld. Voor mij waren die keuzes zonneklaar. Daardoor is mijn leven gelopen zoals het is gelopen. En op deze manier ben ik het gelukkigst geweest. Het is alleen een beetje jammer dat als je kinderen de deur uitgaan en je tijd hebt én heel veel ervaring …’
‘Ik heb echt periodes gehad dat ik dacht dat de telefoon nóóit meer zou gaan. Maar nu heb ik heel veel werk. Vanwege Landinwaarts heb ik de presentatie van Podium op Radio 4 zelfs moeten terugschroeven naar alleen de vrijdag. Dus het valt allemaal reuze mee. Misschien was mijn carrière anders gelopen als ik andere keuzes had gemaakt. Maar ik heb er nooit spijt van gehad.’
Paspoort
Naam: Dieuwertje Blok
Geboren: 8 augustus 1957 in Nederhorst den Berg
Woont: met echtgenoot (radiopresentator Peter de Bie) in Aerdenhout. Dieuwertje heeft twee volwassen kinderen; dochter Sam en zoon Mick.|
Carrière: Dieuwertje Blok begon haar televisiecarrière in 1980 als omroepster bij de KRO en maakte daarna voor diverse omroepen programma’s, o.a. KRO’s Middageditie, Zomertijd (VARA), Dieuwertje (RTL-Véronique), Ontbijt tv en Dolce vita (KRO), het Sinterklaasjournaal (sinds 2001) en Landinwaarts (NTR). Op de radio presenteerde ze onder andere Desmet live (Human); De ochtendshow (Omroep West) en Podium, vanaf maart alleen nog op vrijdag (NPO Radio 4).
