Vanaf 10 januari komt Jacobine Geel met haar nieuwe liveprogramma Jacobine op zondag. Na twaalf jaar Schepper & co. De laatste anderhalf jaar stond Schepper & co op zaterdagmiddag rond 17.00 uur geprogrammeerd. ‘Dat is de allerslechtste tijd die je kunt bedenken voor zo’n programma’, zegt Jacobine. ‘Alleen schaatsen doet het dan goed.’ Gelukkig werden de pogingen om het levensbeschouwelijke NCRV-programma naar de zondagmiddag te krijgen beloond. Jacobine: ‘Dat vonden we een mooie aanleiding om het een en ander te veranderen. De locatie, de naam, de leader, de inhoud: eigenlijk is alles anders. Zondagmiddag rond vijf uur is een mooi tijdstip. Met een glaasje op de bank even tijd nemen voor een beetje vertraging en verdieping. In een uitnodigende, talkshowachtige sfeer. Live en met publiek.’
Heb je eerder livetelevisie gedaan?
‘Afgelopen november in een special over rouw van Schepper & co. Dat ging goed. Ik heb ook vaak live commentaar verzorgd. Dingen echt goed doen op het moment zelf, dat vind ik leuk. En ik weet dat het mij eerder beter dan minder goed maakt.’
Ik kan jaloers worden op jouw zelfverzekerdheid …
‘Ik ben soms ook onzeker, maar niet als het om dit soort dingen gaat (lacht). Een vriendin zei een keer: “Jacobine vindt wat voor andere mensen heel bijzonder is soms heel gewoon.” Die vriendin vermoedt dat dat misschien komt omdat ik in de tropen ben opgegroeid. Ook een beetje anders dan anders.’’
Jacobine was zes jaar toen het gezin naar Indonesië vertrok, waar haar vader als gereformeerd predikant zendingswerk ging doen. Ze was de oudste van vier zusjes. Een serieus meisje dat veel las en zich voor veel verantwoordelijk voelde. Zeven jaar later keerde het gezin terug naar Nederland.
‘Dat in het buitenland zijn heeft ook iets van apart gezet worden. Dat kán erg onzeker maken. In mijn middelbare schooltijd is dat ook gebeurd. Ik wist gewoon niet wat ik aan moest, hoe ik me moest gedragen. Thuis functioneerde ik, maar in de setting van de grote wereld eigenlijk niet. De vrolijkheid en het besef dat ik óók een gangmaker ben, heb ik pas hervonden toen ik ging studeren.’
Je hebt weleens gezegd dat je je na je veertigste meer op verbinding ging richten.
‘Ja. Ik ontdekte op mijn veertigste dat ik zwanger was en dat was een soort kantelpunt. Het heeft veel dingen op een andere manier in positie gebracht in mijn leven. Een aantal dingen moest wat meer op een zijspoor komen. En ik denk dat het voor het soort mens dat ik ben heel goed is geweest dat mij dat is overkomen.’
Hoezo?
‘Omdat ik misschien anders onuitstaanbaar was geworden. Al ben ik dat voor sommige mensen nu misschien ook (lacht).’
En wat voor soort mens ben jij dan?
‘Ik heb een zekere hang naar het middelpunt, noem het iets queen-bee-achtigs. Wat functioneel heel nuttig kan zijn en ook maakt dat ik kan doen wat ik doe. Maar toen ik een kind kreeg werd het opeens zo duidelijk dat niet alles meer om mij draaide en kon draaien. En dat het moederschap pas echt leuk werd als ik mijn zoon volgde in zijn ritme. Ik vond het grappig om te merken dat ik bereid was om dat ook te doen. En ik was verrast over het gevoel van behaaglijkheid dat dat gaf.’
Werkte dat door in bredere zin?
‘Ik heb wel gehoord dat mensen me meer benaderbaar gingen vinden. En ik denk dat dat voor een deel komt omdat ik me zekerder ben gaan voelen. Volgens mij hebben zelfvertrouwen en benaderbaarheid veel met elkaar te maken. Het moederschap maakte me zachter en tegelijk ook sterk.’
Was vijftig worden opnieuw zo’n mijlpaal in je leven?
‘Een week voor ik vijftig werd hoorde ik dat ik voorzitter van GGZ Nederland zou worden. Dus ik dacht niet: ik word vijftig, maar: ik ga iets nieuws doen! De keuze voor zo’n bestuursfunctie was een grote, opnieuw een echte verandering. Ik heb televisie nooit allesbepalend willen laten zijn. Maar dat gevoel werd sterker naarmate ik ouder werd. Mijn wens naar een ander soort betrokkenheid viel samen met de kans om de GGZ te gaan voorzitten. Waardoor televisie ook weer leuker werd.’
Hoe zijn hoofd, hart en handen bij jou verdeeld?
‘Het begint steeds meer in evenwicht te komen. Ik merk dat ook in het bestuurlijke werk. Dat kun je alleen maar goed doen als je het echt als jezelf en met bezieling doet. Het heeft te maken met het verhaal dat ik heel belangrijk vind, namelijk hoe wij met elkaar omgaan.
En de vraag waarom we zo snel met de ruggen naar elkaar toe staan; in plaats van gewoon eens naar elkaar te kijken en te vragen waarom we denken wat we denken en doen wat we doen.
Dat soort vragen doet het in de GGZ-sector ook heel goed. Ik heb vanuit de theologie en mijn christelijke achtergrond affiniteit met de groep die in de hoek zit waar de klappen vallen. En het eigentijdse geloof in eigen kracht is inderdaad heel krachtig. Maar soms moet je het ook durven hebben over kwetsbaarheid en onvermogen. Daar was ik vanuit de theologie en in mijn programma’s ook al mee bezig en dat neem ik mee in het werk voor de GGZ, alleen met een andere lading. Dat is ook heel erg ‘hart’. Vervolgens is het natuurlijk wel mijn taak om die geraaktheid ook om te zetten in bestuurlijke plannen en beleid.’
Komen jouw compassie en maatschappelijk bewustzijn voort uit je opvoeding?
‘Zeker. In Indonesië zag ik hoe groot de verschillen zijn en realiseerde ik me de mazzel die mensen kunnen hebben met de plek waar hun wieg staat. Mijn ouders hebben mij het gevoel gegeven dat ik van dat voorrecht mocht genieten, maar dat het ook verplicht. Het is niet vrijblijvend om zoveel geluk te hebben. Dus doe er iets moois mee!’
Welke rol speelt het geloof daarin?
‘Voor mij is het geloof iets dat peutert aan mijn geweten als het over vragen gaat als: mens, waar is je broeder? Ik ben niet iemand die zich voortdurend loopt weg te cijferen. Soms moet ik weleens tot de orde geroepen worden. Dat stemmetje of dat Boek ons bevraagt, hoort ook bij geloof.’
Als ik geloof opdeel in traditie – waarden zoals ze opgeschreven en doorgegeven zijn – en mystiek, datgene wat niet geschreven kán worden …
‘… En waarin je aangeraakt wordt.’
Precies. Hoe is die verdeling bij jou?
‘Ik geloof dat je wordt aangeraakt door waar je in bent grootgebracht, door wat je heeft gevormd. Daarom heb ik me ook nooit goed kunnen voorstellen dat ik radicaal van geloof zou veranderen. Ik ben groot geworden in een christelijke traditie. Die bepaalt mijn DNA. Mijn weg was en is om me die traditie zo eigen te maken, dat het geen keurslijf is maar iets waarin ik ook kan schitteren, stralen, groeien… Zeker betekent dat dat ik sommige dingen tussen haakjes zet of moet loslaten, en andere herontdekt. Maar mijn weg is het niet om helemaal te stappen uit wat was en iets volstrekt nieuws te gaan doen.’
Paspoort
Naam: Jacobine Geel
Geboren: 29 april 1963 in Amsterdam
Woont: met man en zoon Jacco (12) in Amsterdam
Studie: theologie
Carrière: Won in 1997 de door Trouw uitgeschreven wedstrijd: Preek van het jaar. In 1999 kreeg ze bij de IKON haar eerste televisieprogramma, het praatprogramma Geel. Voor de NCRV presenteerde ze onder andere De Nationale Bijbeltest, Schepper & Co aan tafel en Schepper & Co. Jacobine verslaat religieuze plechtigheden voor NOS Actueel, leidde diverse nationale herdenkings-diensten, o.a. voor slachtoffers van de MH17-ramp. Ze zat het Burgerforum Kiesstelsel voor en is sinds 2014 voorzitter van de Nederlandse tak van Oikocredit. In 2013 werd ze voorzitter van GGZ Nederland.
