Lichtspel, Babi Jar, Het schrijverskasteel, De verdediging

Om aan de opkomende nazi’s te ontsnappen wijkt G.W. Pabst uit naar Hollywood.

Het boek

Om aan de opkomende nazi’s te ontsnappen wijkt G.W. Pabst uit naar Hollywood. Daar blijkt zijn roem niets voor te stellen. Als hij op terugreis naar Europa zijn doodzieke moeder bezoekt in Oostenrijk, gaan de grenzen dicht. Aan het naziregime valt niet te ontsnappen. Minister van Propaganda Goebbels heeft zijn zinnen gezet op het filmgenie en doet hem grote beloften. Terwijl Pabst nog gelooft dat hij die avances kan weerstaan en zich uitsluitend hoeft te onderwerpen aan de wetten van de kunst, zet hij al de eerste stap naar een grimmige verstrengeling.

De schrijver

Daniel Kehlmann (München, 1975) is een veelvuldigd genomineerde en bekroonde Oostenrijks-Duitse schrijver. Hij debuteerde in 1997 met Beerholms Vorstellung en brak internationaal door met Die Vermessung der Welt (Het meten van de wereld) (2006).

Meer informatie over dit boek en de schrijver vindt u hier

Recensie Mieke

De Leesclub is een wekelijkse rubriek waarin Mieke van der Weij het boek van de week bespreekt en drie boekentips geeft. Lees haar recensie van Lichtspel

Citaat

Wat een boek zeg, wat een ingenieuze compositie, hoe Kehlman alles aan elkaar knoopt. Meesterlijk.’

Boekentips

Anatoli Koeznetsov: Babi Jar

In 1941 trok het Duitse leger de stad Kyiv binnen. Veel Oekraïners verwelkomden hen als bevrijders van de onderdrukking door de Sovjet-Unie. Maar binnen enkele dagen begonnen de nazi’s met het vermoorden van alle joden, en vele anderen, in de stad. Babi Jar was de naam van het ravijn waar de executies plaatsvonden. Het was een van de grootste massaslachtingen in de geschiedenis van de Holocaust. Dit tragische en aangrijpende boek is gevormd uit de dagboeken van de jonge Anatoli. Babi Jar heeft de dwingende vertelkracht van fictie, maar iedere gebeurtenis die in het boek wordt verteld is waar. De Nederlandse vertaling is de complete, ongecensureerde versie van Babi Jar. De geschiedenis van het boek is zichtbaar in de tekst: passages in vet markeren de door de Sovjets gecensureerde tekst.

Uitgeverij De Bezige Bij 440 blz. €29,99 (e-boek € 16,99)

Uwe Neumahr: Het schrijverskasteel

Er zijn waarschijnlijk nooit zoveel beroemde schrijvers en journalisten uit de hele wereld onder één dak bijeen geweest als in Neurenberg in 1946. Zij kwamen verslag uitbrengen van de processen die er werden gevoerd tegen de kopstukken van het naziregime. Maandenlang woonden en werkten ze in kasteel Faber-Castell, eigendom van een adellijke Duitse familie. Overdag luisterden ze in de rechtbank naar de gruwelen van de Holocaust, ’s avonds werd er in het kasteel gediscussieerd, gedanst, geschreven, gewanhoopt, geflirt en gedronken. Erich Kästner was in Neurenberg, net als Erika Mann, John Dos Passos, Willy Brandt, Rebecca West en Alfred Döblin. Augusto Roa Bastos kwam over uit Paraguay, Xiao Qian uit China. In de microkosmos van kasteel Faber-Castell kwamen Joodse en communistische schrijvers samen met vertegenwoordigers van westerse mediaconcerns en extravagante sterverslaggevers. Terwijl ze in de diepe afgrond van de recente geschiedenis keken en nadachten over schuld, verzoening en gerechtigheid veranderde niet alleen hun visie op de mensheid, maar ook die op hun eigen werk. In Het schrijverskasteel, dat in Duitsland al maanden in de bestsellerlijsten staat, vertelt Uwe Neumahr hun even meeslepende als aangrijpende verhaal.

Uitgeverij Querido Facto 288 blz. € 27,99

Fridolyn Schley: De verdediging

In deze roman wordt het Derde Rijk bezien door de ogen van Duitsers: de latere bondspresident Richard von Weizsäcker stond als jonge rechtenstudent zijn vader Ernst bij in het Neurenberg-proces

1947. Een van de verdachten in het proces van Neurenberg is SS-brigadecommandant Ernst von Weizsäcker, eerst staatssecretaris onder Von Ribbentrop op het ministerie van Buitenlandse Zaken en vanaf 1943 Duits ambassadeur bij het Vaticaan. Onder zijn verdedigers is zijn zoon Richard, die op 8 mei 1985 als bondspresident een toespraak houdt ter gelegenheid van de veertigjarige herdenking van het einde van de oorlog. In die wereldberoemd geworden rede omschrijft hij dat moment als de bevrijding van Duitsland van het gruwelijke nationaalsocialistische regime. Een nauwelijks voorstelbare historische constellatie: belichaamd door vader en zoon staan het oude Duitsland dat zich probeert te rechtvaardigen en de nieuw opkomende Bondsrepubliek tegenover elkaar.

Deze ware gebeurtenis is het uitgangspunt van De verdediging. Met een scherp oog voor de historische context en in strakke, koele stijl weet Fridolin Schley de tweestrijd en de gewetensnood te vangen van de jonge Richard von Weizsäcker. Een innerlijke dialoog van beklemmende intensiteit over plicht, verantwoordelijkheid en schuld. ‘Een geserreerd verhaal dat aan de ene kant dicht bij de feiten en bronnen blijft en waarin Schley aan de andere kant volop gebruikmaakt van de mogelijkheid die hij als romanschrijver heeft om te speculeren en te analyseren. Het resultaat is indrukwekkend.’ Süddeutsche Zeitung

‘Schley onderzoekt indringende kwesties als plicht, verantwoordelijkheid en schuld. Een imposante, taalkundig virtuoze roman.’ Uwe Timm, auteur van onder meer Mijn broer bijvoorbeeld ‘De auteur confronteert ons in deze adembenemend compacte roman met de periode waarin wetende mensen in Duitsland zogenaamd onwetend werden.’ Frankfurter Allgemeine Sonntagszeitung

Uitgeverij Wereldbibliotheek 272 blz. € 24,99

Volgende week

Leest Mieke de roman Badje 3 van Rosanna ten Have