De dageraad van Annejet van der Zijl

'De dageraad' gaat over Mimi, een meisje geboren als slavin. Na 21 jaar wordt zij door haar slavenhouder in vrijheid gesteld en is zij opeens een vrije burger in Paramarido. NCRV-gids heeft een aantal lezers gevraagd naar hun mening over 'De dageraad'.

Lees hier de meningen van verschillende mensen over het boek Het mooie seizoen van Kees van Beijnum. Lijkt het u leuk om zelf ook een recensie te schrijven? U kunt u opgeven via Miekes Leesclub.

J. Stoit

De Dageraad van Annejet van der Zijl bevat de voorgeschiedenis van de familie van Sonny Boy, het populaire boek (verfilmd) van de auteur. Het kleine boekje van minder dan 100 pagina’s leest als een goed artikel in een serieus tijdschrift goed opgebouwd en met een hoog informatiegehalte. Het vertelt beknopt het verhaal van de opkomst en ondergang van katoenplantages en het leven van administrateurs, slaven, slavinnen in Suriname in de 19e eeuw. De Dageraad is de naam van een tijdelijk succesvolle plantage en de plek waar vrije slavin Mimie Nods geboren is. Zij is de grootmoeder van Waldy Nods, ook wel Sonny Boy; helemaal duidelijk maakt de tekst dat niet.

De inhoud van het boekje is eerder gepubliceerd in een luxe editie van Sonny Boy (2009). Waarom komt Querido nu met dit kleine gebonden juweeltje? De illustraties zijn gemaakt door Sylvia Weve. Ze verdienen een expositie. De kleine platen kunnen dan beter tot hun recht komen. Dat zijn ze beslist waard. Een fijn boekje voor wie iets heeft met Suriname of Sonny Boy nog een keer gaat lezen.

E. de Weerd

Als fan van het boek Sonny Boy was ik erg enthousiast toen ik dit boek kreeg om te recenseren voor Miekes leesclub. De mooie en indrukwekkende tekeningen over de slavernij op de kaft en binnenin, intrigeerden mij meteen om te gaan lezen.

Dit dunne boekje (83 bladzijden) gaat over de voorgeschiedenis van Waldemar Nods, alias Sonny Boy. In eerste instantie was het bedoeld voor het boek Sonny Boy maar dit paste toch niet helemaal bij het boek, daarom een aparte uitgave. Eind 2016 is Sonny Boy zelfs in een nieuwe uitgave verschenen in combinatie met de Dageraad, als Jubileumuitgave.

De Dageraad is de naam van een nieuw gestichte plantage aan de rivier de Motkreek. Dit boek beschrijft dan ook een deel van de slavernijgeschiedenis met als hoofdpersonen de voorouders van Waldemar.

Ik vond het meer een geschiedenisboek dan een verhaal. Er komen veel namen in voor maar de karakters van deze mensen worden niet echt uitgewerkt. Het is een beschrijving geworden van het leven van de voorouders van Waldemar. Daarom ben ik niet helemaal enthousiast, ik had verwacht dat het in dezelfde sfeer als Sonny Boy geschreven zou zijn, maar daarin is mijn verwachting helaas niet uitgekomen.

A. Buné

De geschiedenis van een Surinaamse plantage in een notendop, met prachtige illustraties die het verhaal tot leven wekken.

Dit schitterend kleine boekje vertelt de opkomst en ondergang van plantage De Dageraad in Suriname, gelegen aan het einde van een smal, modderig stroompje dat de naam Mud Creek kreeg. Het begon rond 1780 met de Hollander Willem Henrik van Ommeren die van dit overwoekerende moeras een bloeiende plantage wist te maken. Hij liet er een groot, wit plantagehuis bouwen en het eerste slavenmeisje dat op deze plantage werd geboren noemde hij naar het huis: Aurora.

Nieuwe generaties worden er geboren en nieuwe plantage eigenaren verschijnen. En terwijl in Europa de abolitionisten, de strijders tegen de slavernij, in opstand kwamen tegen de slavernij en de meest gruwelijke geschiedenissen over uitbuiting, sadisme en machtsmisbruik publiceerden, laat dit verhaal ook een andere kant van deze waarheid zien.

Toen Holland op 1 juni 1862 de slavernij afschafte was De Dageraad niet meer te redden, de slavenkwartieren stroomden leeg en de bedrijven waren waardeloos geworden. De plantage werd na een eeuw weer teruggegeven aan de jungle.

Dit schitterend kleine boekje verteld het bitterzoete verhaal van de opkomst en ondergang van plantage De Dageraad in Suriname, waarbij de prachtige illustraties het verhaal tot leven wekken. Het boekje leest als een kostbaar cadeautje.

J. G. Tinor-Centi

De Dageraad is het verhaal van een willekeurige plantage in Suriname, maar gelijk ook het verhaal van de voorouders van Waldemar Nods, de hoofdpersoon van Sonny Boy.

De Dageraad is weliswaar een boekje van bescheiden omvang, maar zeker niet qua inhoud. Wanneer je zo knap kunt doseren en zo goed je woorden kunt wegen, dan kun je ook in een klein boekje een indrukwekkend verhaal vertellen en dat is precies wat Van der Zijl doet.

“En altijd waren er wel weer mensen die wanhopig genoeg waren om de overtocht te wagen. Franse hugenoten, Joodse suikerplanters, Duitse huurlingen, doodarme Zwiterse boeren, gelukszoekers en vervolgden, gajes en gespuis uit alle hoeken en gaten van Europa.”

Sommige lezers zullen De Dageraad beschouwen als een treurig hoofdstuk in de Surinaamse geschiedenis, omdat het tijdens de slavernij speelt. Het valt echter ook te zien als een optimistisch verhaal. Het laat namelijk zien dat mensen, van allerlei standen en rassen en afkomstig uit allerlei windstreken, zich uiteindelijk gezamenlijk inzetten voor het behoud van hun kleine leefgemeenschap aan de oceaan.

“Gehard en ambitieus als hij was, had de nu drieëndertigjarige Willem kennelijk toch nog een stukje poëzie in zijn ziel behouden, want hij noemde de plantage die hij op jungle en zee had veroverd De Dageraad, naar de zon die hij iedere ochtend vanaf zijn veranda in magnifieke roze en paarse tinten vanuit de oceaan tegen de hemel op zag klimmen: de rozevingerige dageraad, zoals Homerus die had beschreven.”

Haar fans weten niet beter, maar voor diegenen die nog niets of (te) weinig van deze auteur hebben gelezen, wil ik graag wijzen op haar briljante schrijfstijl en taalgebruik. Een goed voorbeeld daarvan is de quote zoals hierboven cursief vermeld staat. Prachtig toch?

Mijn enige “kritiek” op dit boekje is feitelijk dat het verhaal tekort is. Ik had graag verder gelezen.

S. M. van Es

De Dageraad is een mooi compact boekje met kleurrijke illustraties van Sylvia Weve. Als een van de weinige lezers in Nederland las ik Sonny Boy nog niet. De Dageraad beschrijft de situatie in Suriname ten tijde van het leven van de voorouders van Waldemar Nods, de hoofdpersoon in Sonny Boy.

Annejet van der Zijl toont zich in De Dageraad een goed gedocumenteerde schrijfster, zij beschrijft de feiten van een familiegeschiedenis. Dermate feitelijk dat het mij als lezer onvoldoende weet te boeien. Dat is erg spijtig voor een zo mooi uitgegeven boekwerkje.