Alkibiades ***
Voor dit boek heb je wel een paar weken nodig, tenminste als je het leest zoals ik het deed, het dan weer wegleggend, dan weer oppakkend, soms geërgerd (wat een hoop woorden), dan toch weer geboeid. Mijn advies: zorg dat je tijd hebt als je eraan begint en lees dóór. Dan word je uiteindelijk wel beloond. Maar een inspanning blijft het. En dat zegt wat uit de mond van een doorgewinterde lettervreter.
We bevinden ons in de vijfde eeuw voor Christus. Alkibiades, de mooiste man van Athene, bevindt zich op moment van schrijven ‘in het holst van het Perzische rijk’, ver van zijn geliefde stad, ‘verder dan een Atheens hart kan verdragen’. Hij wordt gezien als verrader, en dat is ook niet zo gek als je later leest wat hij allemaal uitgehaald heeft. Maar hij wil de ‘mannen van Athene’ ervan overtuigen dat hij eerherstel verdient en dat hij uiteindelijk alles, inclusief het overlopen naar aartsvijand Sparta, gedaan heeft in het belang van Athene en de democratie.
Dus krijgen we zijn hele leven, en zijn streken, tot in details voorgeschoteld, in gloedvol proza en soms erg lange zinnen. Van zijn jeugd waarin hij de leerling en minnaar was van Sokrates. Hoe de democratie in Athene werkte, het was voor een oud-gymnasiast als ik bij wie veel is weggezakt ook vaak een o ja! Hoe hij eenmaal aan de macht, zijn hand overspeelt door een enorme vloot op te tuigen naar Sicilië, en vervolgens door zijn politieke vijanden in Athene van verraad wordt beschuldigd. Het is veel wapengekletter, aantallen gesneuvelden, vlootmanoeuvres en oorlogstactieken. Taaie stukken. Dan vlucht hij naar Sparta, en dan wordt het weer leuk (al schroom ik dit woord te gebruiken bij deze serieuze kost).
Hoe hij zich daar toch geliefd weet te maken door net te doen alsof hij met Sparta meedenkt, en zelfs met de koningin het bed induikt, hij lijkt Reynaerd de Vos wel, zo slinks. Het levert geestige passages op over het met tegenzin wegwerken van een dikke zwarte, ranzige soep, een soort bouillon van varkensbloed. Ja, in Sparta gaat het er anders aan toe dan in het zwierige Athene. De Spartanen zijn een goed getraind, zwijgzaam volk, alles is gericht op het voeren van de strijd. Geen luxe! Als je te lang aan het woord bent word je in je vingers gebeten! Het woord Spartaans kreeg voor mij weer nieuwe betekenis!
Pfeiffer liet in de uitvoerige promotiecampagne, waarin ver van tevoren ronkende folders verschenen en een groep literaire journalisten meegenomen werd naar Athene, niet na om de link met de huidige politieke situatie in Nederland te benadrukken, met de boodschap: de democratie is in gevaar! Het levert fraai proza op: ‘De democratie erodeert onder de obsessie voor pietluttigheden en details. Achterdocht knaagt onophoudelijk en de metselspecie van vertrouwen in de collectieve zaak wordt met elk incident verder afgebikt tot zij verpulvert en het bouwwerk instort dat ooit solide leek.’
Dat er regelmatig wordt gesproken over een nepparlement, of nepnieuws… het zijn grappige anachronismen in een roman die uitvoerig wordt verantwoord met honderden pagina’s noten en namenlijsten. Best gek eigenlijk voor een roman.
Uitgeverij De Arbeiderspers 943 blz. € 34,99 (e-book € 19,99)
