De kapperszoon ****
Er komt een schrijver in dit boek voor. Dat is altijd wat verwarrend. Wat komt uit zíj́n koker en wat uit die van Gerbrand Bakker? Al is dat natuurlijk dezelfde. ‘De schrijver’ had ooit stroblond haar, inmiddels grijs, en heeft een paar ringetjes in zijn linkeroor. Op de foto op de achterflap zien we ringetjes in Bakkers rechteroor. Ook heeft de schrijver Beneden is het kil gepubliceerd. Boven is het stil is het boek waar Bakker mee doorbrak. En April (Bakker schreef Juni). Flauw of juist grappig?
De schrijver wordt regelmatig geknipt door Simon, en gaat soms met hem naar de kroeg. Simon is het hoofdpersonage in deze langverwachte nieuwe roman van Gerbrand Bakker, hij is de kapperszoon. Een kapperskleinzoon is hij ook, zijn grootvader runde dezelfde zaak al in de Jordaan. Veel is hetzelfde gebleven al beperkt Simon zich voornamelijk tot mannen. Een enthousiaste kapper is hij niet. Hij berust in zijn lot maar vermoedt wel dat hij niet in ‘Chez Jean’ had gezeten als zijn vader nog geleefd had. Die is nog vóór zijn geboorte verongelukt bij de vliegramp op Tenerife in 1977, toen twee Boeings 747 op elkaar botsten. Een ramp die in de vergetelheid is geraakt en waar weinig over bekend is, maar Simon gaat op zoek en bijt zich erin vast: wat is er nou precies gebeurd? Van zijn vader is nooit meer iets vernomen, zelfs zijn resten zijn niet gevonden. Simon komt een eind in zijn zoektocht, we komen te weten wat er met zijn vader gebeurd is vanaf het moment dat hij de deur uitstapte, maar is het waar? Of heeft ‘de schrijver’ het bedacht? ‘Alles kan, als je schrijver bent’, zegt de schrijver ergens in het boek. ‘Je kan het zo gek niet bedenken, als je het geloofwaardig opschrijft, kan het.
Naast het knippen helpt Simon zijn moeder elke week, die zwemt met ‘beperkte mensen’. Verder is hij een eenling, zoals veel van Bakkers romanfiguren. En hij zelf ook, lees het mooie Jasper en zijn knecht maar, waarin hij zijn leven in een oude boerderij in Duitsland beschrijft met de eigenzinnige hond Jasper. Zijn personages hebben ook dat laconieke. Maar dat wil niet zeggen dat ze niet gevoelig zijn, integendeel. Vooral de scènes waarin Simon mensen knipt en aanraakt hebben een haast sensuele lading. Zo heeft hij Igor, een zwakzinnige jongen die zich in het zwembad aan hem vastklampt, meegenomen naar de zaak. ‘Hij voelt een oor, een wang, zijn vingers gaan op zoek naar de halsslagader. Een paar keer sproeit hij het haar iets vochtiger. Hij zakt iets door zijn knieën en kijkt Igor in de spiegel aan. “Gaat het goed?” vraagt hij.’
Gerbrand Bakker is een schrijver die ik in de loop der tijd steeds meer ben gaan waarderen. Dat komt door zijn autobiografische boeken. Hij heeft een volstrekt heldere eigen stijl, waarin hij met weinig woorden een hele wereld weet op te roepen. Hij psychologiseert niet, wollige metaforen zul je bij hem niet tegenkomen. Zijn personages zijn vaak stug, toch voelen ze dichtbij. En zijn dialogen zijn zo heerlijk naturel.
Cossee 304 blz. Paperback € 24,99 / Hardcover € 29,99 (e-book € 12,99)
