De verkeerde kleur ***
Volgens Van Dale is een politieke roman: een roman die het functioneren, of meestal het disfunctioneren van een politiek systeem tot onderwerp heeft. De verkeerde kleur voldoet zeker aan die beschrijving, maar het is ook satire (de auteur is redacteur van De Speld). Hoewel…
Huib Jansen (zo’n naam van niks) weet al jong dat hij de politiek in wil, hij wordt niet gedreven door idealen, wel door ambitie. Eerst de Kamer en uiteindelijk het ministerschap, dat is zijn doel. Dat lijkt hem het makkelijkst te realiseren bij een middenpartij. Immers: ‘Bestuurlijke stabiliteit draagt eraan bij dat het in Nederland prettig leven is.’ Marijke, zijn vrouw steunt hem, hun kinderwens blijkt onvervulbaar door zijn vruchteloze zaad. Zij blijkt wél idealen te hebben en stort zich in het onderwijs. Na jaren in de Leidse gemeentepolitiek en de provinciale staten van Zuid-Holland realiseert Huib zich dat hij als witte man niet aan de moderne eisen van de tijd voldoet. Vrouwen, homo’s, kleur! Diversiteit kortom! Misschien lukt het in Zeeland, de provincie waar hij opgroeide.
Maar daar is de van oorsprong Eritrese Nigisti Yohannes onlangs de politiek ingegaan, een Hirsi Ali-achtig type, die met haar verhaal ‘iets terug te willen doen voor dit land’ hoge ogen gooit. Dat haar ongezouten kritiek op de huidige leiders van Eritrea haar en haar familie bedreigingen oplevert, haar ouders moeten zelfs verhuizen, maakt haar electoraal alleen maar interessanter. Huib ziet dat gevaar en geeft haar een portefeuille waar ze niet veel kwaad kan, denkt hij, erfgoed. Als ze zich dan opwerpt als verdediger van een kerkje in de polder, dat met de sloop bedreigd wordt, kan ze helemaal niet meer stuk. Want ‘Een zwarte vrouw die voor de Nederlandse cultuur opkomt is een electorale joker waar de partijleiding niet omheen kan.’
Huib voelt zijn kansen slinken. Zijn huwelijk slinkt ook: Marijke leidt steeds meer haar eigen leven met een serieus onderwijsproject. Te veel wil ik niet verklappen want Roelof Smit heeft steeds verrassingen in petto. Dat dat kerkje gesloopt moet worden omwille van grote belangen, namelijk een datacenter, geeft het boek een actuele draai. Ja, Silicon Valley heeft de Nederlandse polder ontdekt.
Huib wikt en weegt: een datacenter zou best goed kunnen zijn voor de economie van het eiland. Maar Huib gelooft meer en meer dat Nederland zijn eigen cultuur en geschiedenis verkwanselt. ‘Moskeeën schieten overal uit de grond, maar we maken gerust een christelijke kerk met de grond gelijk om het bedje te spreiden voor een Amerikaanse techgigant.’ Blijft Huib Jansen bij deze mening? En hoe vergaat het Nigisti met al die bedreigingen en de problemen thuis?
Roelof Smit heeft een hoop clichés bij elkaar geharkt, maar ik vrees dat er veel waarheid in zit. De schijnheiligheid, het eigenbelang, het gemarchandeer, het opportunisme. Blij word ik daar niet van. Het cynisme druipt tussen de regels door, maar het leest beslist lekker weg. Klaas Dijhoff (kent u hem nog? Hij wordt gequoot op de cover) noemt het een realistische schets van de vaderlandse polderpolitiek. Niks satire dus.
Uitgeverij Podium 205 blz. € 20,99 (e-book € 9,99)
