Huiswerk ****
O, wat herkende ik veel in deze roman van Marja Pruis. Hoofdpersoon Clara is een witte, welgestelde vrouw met leuk journalistiek werk. Ze woont in een heerlijk huis, in haar geval in Amsterdam-Noord, een wijk die in rap tempo gentrificeert, mede door nieuwe bewoners zoals zij. En ze heeft een werkster, Rose, uit een Afrikaans land waarvan Clara de naam niet kan onthouden. Natuurlijk via een officiële instantie, dus ‘wit’, maar Rose heeft het geld liever zwart. “Het is beter voor mij, you know.” Ook goed, Clara is de beroerdste niet. “Wat voor jou gunstig is.”
Haar kapper denkt er anders over: die vindt dat Rose hiermee laat zien dat ze onbetrouwbaar is en onder voorwendselen in huis is gekomen. Clara denkt alleen maar: ik ben niet zo’n vijanddenker. En ik ben er trots op dat ik dat denk. Ze dempt haar vage schuldgevoel door extreem aardig en flexibel te zijn, en dóór te betalen in vakanties. Ook dat komt mij bekend voor. Ik stuurde ook altijd appjes: ‘heerlijk schoon huis! Dankjewel’. Ik zei het al, het is een confronterend boek.
Clara is zich bewust van het verschil, maar is niet zo streng voor zichzelf, ze is zich van haar eigen inconsequenties bewust. “Ik denk van mezelf dat ik niet zoveel met geld heb. Besef meteen dat dit typisch iets is wat mensen zeggen die er nooit een gebrek aan hebben gehad.” En: “Ik schrijf over hebzucht en wacht op de pakjesman. Mijn gedroomde en reële zelf gaan niet gelijk op. Gelukkig is mijn gedroomde zelf een vergevingsgezind type.”
Als op Kerstavond de enveloppe met geld, die ze op Rose’ verzoek bewaart, wordt gestolen sluipt de twijfel binnen. De dief wist duidelijk de weg in huis. Ze wil Rose niet direct beschuldigen. ‘I hope that should you be in trouble, you can tell me’, probeert ze. Haar zoon vindt haar naïef. Kan ze Rose nog vertrouwen? Beter als ze niet meer komt.
‘Mrs Dalloway’ noemt Clara zichzelf spottend. Het motto van deze roman is dan ook het begin van deze beroemde roman van Virginia Woolf uit 1925. ‘Mrs Dalloway zei dat ze zelf wel de bloemen zou kopen. Want Lucy had genoeg te doen.’ Ook Clara koopt bloemen op de markt, Rose is haar Lucy. En net zoals bij Clarissa Dalloway, een rijke vrouw met een saaie man, zitten we bij Pruis in het hoofd van één persoon, dat van Clara, we volgen háár gedachtestroom.
Dat maakt het thema niet minder universeel: dit boek gaat over ons allemaal. Het gaat over het ongemak van de rijke westerling, en hoe we om moeten gaan met maatschappelijke verschillen. Ondertussen willen we toch weten of Rose het geld nou gepikt heeft of niet. Dat maakt het boek naast confronterend ook spannend. Maar zo simpel maakt Pruis het ons niet. Clara zoekt Rose op, en wat die vertelt over haar leven en haar tocht naar het rijke Westen, dat is wat je echt zou moeten weten van je werkster.
Uitgeverij Nijgh & Van Ditmar 21 blz. € 23,99, e-boek € 14,99
